Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Abbasiler döneminde Türk – Arap ilişkileri gelişmeye ve bu eksende devam etmeye başladı. Bununla birlikte Talas Savaşı esnasında Çinlilere karşı beraber aynı safta savaşıldı. Abbasiler özellikle yönetim ve askerlik işlerinde Türklere görevler verdiler. Bu gelişmelerin neticesinde Türkler İslamiyeti tanımaya ve bu dinin kendi inanç ve yaşayışlarına benzediğini görmelerine vesile olmuş oldu. Bunun neticesinde de topluca İslamiyeti kabul etmeye başladılar.
İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
a. Karahanlılar
Karahanlılar hem halkı ve yöneticileri Müslüman olan ilk Türk devleti olma özelliğini ellerinde bulundurmaktadır. Türkistan civarında “Bilge Kül Kadir Han” tarafından kurulmuştur. Başkenti Balasagun’dur. Yusuf Kadir Han döneminde en parlak dönemini yaşayan devlet onun hayatını kaybetmesinin ardından ikiye bölündü. Eski gücünü ve kudretini kaybederek zayıflamaya başlayan devlet ilk olarak Selçuklulara bağlandı. Doğu Karahanlılar, Karahitaylar Batı Karahanlılar ise 1212’de Harzemşahlar tarafından sona erdirildi.
b. Gazneliler
Kurucusu Alp Tigin olan Gazneliler Devleti Kuzey Hindistan, Afganistan ve İran’ın doğusunda 963 yılında kuruldu. Devletin aynı zamanda isim babası olan “Gazne” devletin de başkenti olarak kabul edildi. Gazneliler, Sultan Mahmut döneminde Hindistan’a seferler gerçekleştirerek burada İslamiyetin yayılmasına imkan oluşturdular. Sultan Mesut’un 1040 yılında gerçekleşen Dandanakan Savaşı’nda Selçuklulara mağlup olması Gaznelileri zayıflattı ve devlet 1087 yılında yıkıldı. Yıkılışlarında aynı zamanda çok uluslu bir devlet yapısına sahip olmaları da etkili oldu.
c. Büyük Selçuklular
Oğuzların Kınık boyundan, Selçuk Bey’in torunları Tuğrul ve Çağrı beyler 1040 yılında Dandanakan Savaşı esnasında Gaznelileri mağlup ederek bağımsızlıklarını ilan ettiler. Tuğrul Bey döneminde İran, Irak, Türkistan ele geçirildi. Bağdat’ta bulunan Abbasi halifesi koruma altına alındı. Anadolu’ya ilk Türk akınları başladı. Pasinler Savaşı kazanıldı. Alp Arslan zamanında kazanılan Malazgirt zaferi Anadolu’nun Türk yurdu olmasınına imkan sağlandı. Melikşah döneminde en parlak devrini yaşayan devlet, onun vefatının ardından parçalandı (1092). Sultan Sancar devleti yeniden toparladı.
Fakat 1141 yılında Karahitaylarla gerçekleştirilen Katvan Savaşı’da mağlup olunmasıyla birlikte, atabeylerin bağımsızlıklarını ilan etmesi, taht kavgaları Oğuzların isyan etmesi devletin yıkılmasına sebep oldu.
d. Eyyubiler
Mısırda Selahaddin Eyyubi tarafından kurulmuştur. Yöneticiler ve askerler Türk, halkı Arap’tır. Haçlılarla mücadele ederek İslam dünyasını korumuşlardır.
e. Memlûkler
Eyyubi Devleti’nin yerinde kurulmuştur. Yöneticiler ve ordu Türk’tür. Haçlılar ve Moğollarla mücadele ederek Türk ve İslam dünyasını korumuşlardır. Yavuz’un Mısır Seferi sonunda Osmanlılarca yıkılmıştır.
