Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Bazı insanlar vardır, öyle bir şey yaparlar ki onu ne tarih sayfaları ne de gelecek nesil asla unutmaz. Hasan Tahsin de bu isimlerden biridir. Türk tarihinde onun “İlk kurşunun adı” olarak biliriz. Hasan Tahsin günümüzde herkes tarafından bilinen ve saygıyla anılan bir isim olsa da, kurtuluş mücadelemizi başlatan milli kahramanımızın asıl ismi Osman Nevres’tir.
1888 yılında Selanik’te doğan Osman Nevres, katıldığı bazı eylemler nedeniyle zaman içerisinde yurt dışındaki bazı ülkelere giriş yasağı yemiştir. Bu nedenle verem gibi ağır bir hastalığa yakalandığında tedavi görmek için İsviçre’ye gitmesi gerekmiştir. İsviçre hükümeti onu Osman Nevres ismi ile kabul etmeyeceği için adını değiştirerek herkesin bildiği Hasan Tahsin adını almıştır. 31 yaşında, Yunan askerlerinin kurşunları ile ölünceye dek bu adı kullanmaya devam etmiştir.
[renkbox baslik=”İlber Ortaylı Kimdir? Hayatı ve Eserleri” link=”https://bilgihanem.com/ilber-ortayli-kimdir/” resim=”https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/03/ilber-ortayli-hayati-hakkinda-bilgi.jpg” renk=”mavi” yenisekme=”evet”][/renkbox]
Hasan Tahsin’i bu denli önemli kılan şey ilk kurşunu atarak milli mücadeleyi başlatmasının yanı sıra, yüzlerce kişilik Yunan taburuna korkusuzca ateş açabilmesidir. Bu cesaret onu milyonlarca insana sevdiren önemli bir şahıs haline getirmiştir. Bugün adı hala pek çok sokağa, okula ve anıta verilmektedir. Türk milletinin kurtuluş mücadelesinde ne zorluklarla uğraştığı, ne şehitler, ne kayıplar verdiğini hatırlatan, ne yüce insanlarımız olduğunu bize unutturmayan bir isimdir Hasan Tahsin! Şimdi sizlere, Hasan Tahsin’in biyografisini ayrıntılı bir şekilde sunmaya çalışacağız.
Hasan Tahsin Kimdir?
Hasan Tahsin, 15 Mayıs 1919’da, İzmir’in işgali sırasında, ilk kurşunu atan kişidir. Pek çok insan tarafından 1915 yılında ilk kurşunu sıkarak İzmir’de Yunan askerlerine karşı büyük bir cesaret örneği sergileyen ve bu hareketi sayesinde tüm yurt genelinde düşman askerlerine karşı direniş başlatan kişi olarak bilinmesine rağmen, Hasan Tahsin bunların çok daha ötesinde bir insandır.
Son derece iyi eğitimli, entelektüel, bol okuyan ve bol yazan, gözlem yeteneği güçlü, çevresindekilere özellikle vatanındakilere değer veren, çağının ilerisinde bir gazeteci, yazar ve tüm Türkiye’nin bildiği bir semboldür. 31 gibi genç bir yaşta vefat etmesine rağmen ömrünün 10 yıl gibi uzun bir kısmını hapishanede geçirmiş olan Hasan Tahsin, gazetelerde yazdığı sivri yazılar ile de hala adından söz ettirmektedir.
Hasan Tahsin’in Hayatı
1888 yılında Selanik’te doğan Hasan Tahsin, asıl adıyla Osman Nevres, öğrenimi sırasında Atatürk’ün de öğrenim gördüğü Şemsi Efendi Okulu’na gitmiştir. Ardından Selanik Feyziye Mektebi’nde öğrenimine devam eden Hasan Tahsin, son derece başarılı bir öğrenci olması nedeniyle dikkat çekmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin, Tahsin’e öğrenim bursu vermesi üzerine Siyasal Bilimler eğitimi için Paris’e gitmiştir.
Zaten siyasete son derece meraklı olan Hasan Tahsin, burada okuduğu süre içerisinde de İtalya’nın Trablusgarp’ı işgal etmesine dayanamayarak Mısırlı Şeyh Dayef ile birlikte isyan ederek miting düzenlemişlerdir. Trablusgarp Savaşı hakkında bilgi almak için tıklayın.
Burs almasının bedeli olarak İttihat ve Terakki Cemiyeti adına Paris’te görev yapan Hasan Tahsin, Osmanlı aleyhine eylemlerde bulunan Buxton kardeşlere Bükreş’te suikast düzenlemiştir. Bu olayın üzerine 10 yıl boyunca hapiste kalan Tahsin, salınınca İstanbul’a dönmüştür.
Yakalandığı hastalık nedeniyle tedavi olmak için İsviçre’ye gitmesi gerekiyordu. Bu nedenle tanınmamak için adını değiştirerek, pasaportuna Hasan Tahsin adını yazdırmıştır. Bu süreçte Hukuk-u Beşer yani İnsan Hakları adlı gazeteyi çıkarmıştır. Bu gazetede yayınladığı yazılarında, “Vatanperver Hasan Tahsin” rumuzunu kullanmıştır.
15 mayıs 1919 gecesi, herkesin bildiği o meşhur olayda, İzmir’i ellerini kollarını sallayarak almaya gelen Yunan askerlerine karşı silahı ateşleyerek milli mücadeleyi başlatmıştır. Bu direnişin sonucunda Yunan askerleri tarafından olay yerinde öldürülmüştür.
Hasan Tahsin ve İlk Kurşun
Milli mücadele döneminin yaşandığı sıralarda, Anadolu’nun her yeri olduğu gibi İzmir de çok zor günler geçirmekteydi. Hem dış kuvvetler hem de direnişçi ve zararlı cemiyetler İzmir için sıkıntılı günlerin yaşanmasına sebep olmuştu. Hasan Tahsin 14 Mayıs’ı 15 Mayıs’a bağlayan o meşhur gecede Türk Halkını direnişe ve beraberliğe çağıracak şekilde konuşmalar düzenlemiştir.
Vatanlarından böyle kolay vazgeçmemelerini, direnmeleri gerektiğini belirtmiştir. Yunanlıların İzmir Pasaport İskelesi’ne rahatça yanaşan gemiden ellerini sallayarak indiklerini gören Hasan Tahsin, dayanamayarak ateş açmıştır. Bu ateş sonucu Yunan Efzun Alayı’nın bayraktarı olan asker ölmüş ve Yunan bayrağı yere düşmüştür.
[renkbox baslik=”Abdullah Cevdet Kimdir? Hayatı ve Eserleri” link=”https://bilgihanem.com/abdullah-cevdet-kimdir/” resim=”https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2017/02/abdullah-cevdet-hayati-hakkinda-bilgi.png” renk=”kahve” yenisekme=”hayir”][/renkbox]
Böyle bir direnişi tahmin dahi etmeyen Yunanlılar Hasan Tahsin’i dar bir sokağa kadar kovalayıp burada öldürmüşlerdir. Son kurşununa kadar sıkan Hasan Tahsin bir an olsun mücadeleden vazgeçmemiştir. Günümüzde, o günlerin ve kahramanlığın anısına, İzmir Konak Meydanı’nda Hasan Tahsin anıtı bulunmaktadır.
Hasan Tahsin Anısına Yapılan Eserler
Çok genç yaşta hayatını kaybeden ve uzunca bir süre hapis yatan Hasan Tahsin, başarılı bir gazeteci olmasına rağmen çok fazla eser verme fırsatı bulamamıştır. Genelde milli mücadele sürecini kapsayan çalışmalarda bulunmuştur. Bir dönem İttihat ve Terakki Fırkası’nda ve Teşkilat-ı Mahsusa’da görev almıştır. Hukuk-i Beşer isimli gazetede yazarken, Vatanperver Hasan Tahsin rumuzunu kullanırdı.
Ancak Hasan Tahsin’in adı, ölümünden sonra o kadar çok okula, sokağa ve ödüle verildi ki… Aslında bu şekilde zaten ölümsüz eserler vermiş demekti. Örneğin; Şehit Gazeteci Hasan Tahsin Ortaokulu, Hasan Tahsin İlkokulu, İlk Kurşun İlkokulu ve Gazeteci Hasan Tahsin İlkokulu adı verilen okullardan bazılarıdır. İzmir’in Konak Meydanı’nda, 1973 yılında, belediye yetkilileri tarafından, Hasan Tahsin İlk Kurşun Heykeli yaptırılmıştır.
