Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Doktorlar, hemşireler ve diğer sağlık çalışanlarının olduğu gibi hastaların da hakları mevcuttur. Hastaların, hastane veya sağlık kurumları ile sağlık çalışanlarıyla olan ilişkilerinde bir insan ve hasta olarak sahip olduğu haklara hasta hakları denir. Hasta haklarını maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz:
Sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı
Hizmet alacağı kurumu seçme
Hizmet göreceği personeli seçme, değiştirme
Güvenlik
Rahatlık
Dini ibadet
Başvuru, şikayet ve dava açma hakkı
Eşit hizmet alma (Köken, inanç, memleket, düşünce, cinsiyet gibi özelliklerinden dolayı herhangi bir ayrıma maruz kamadan hizmet alma)
Güvenlik
Tedaviye rıza
Tedaviyi reddetme
Mahremiyet
Bilgi edinme hakkı
Refakatçi hakkı
Ziyaretçi.
Dünyada hasta hakları
1972 tarihli, Amerika Hastaneler Birliği Hasta Hakları Bildirgesinde; Hastanın hastalığı ve sağaltımı için uygulanacak olan yöntemlerle ilgili olarak bilgilendirilmesi hakkına vurgu yapılmıştır. Aynı şekilde hastaya bu konuda seçim yapma hakkı sağlanmalıdır.
Dünya Tıp Birliği’nin 34. Genel Kurulu’nun yapıldığı 1981 yılında, Dünya Tıp Birliği Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi yayımlanmıştır. Bu bildirge, hasta haklarına yönelik ilk uluslararası belgedir. Bildirgede;
Hastanın hekim seçme, önerilen sağaltımı kabul veya reddetme ve tedavisi mümkün olmayan hastalık durumunda onurlu biçimde ölme hakları belirtmiştir.
Hasta haklarına ilişkin ilk yasa, 1993 yılında çıkarılan Finlandiya Hasta Hakları Kanunu’dur. Bunu Dünya Tıp Birliği Amsterdam Hasta Hakları Bildirgesi (1994) ve Lizbon’daki 1995’deki Dünya Tıp Birliği Bali Hasta Hakları Bildirgesi izlemiştir.
Türkiye’de hasta hakları
1 Ağustos 1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi Gazete’de Hasta Hakları Yönetmeliği yayınlanmıştır. Bu yönetmelik, Türkiye’deki hastane ve sağlık kuruluşlarından yararlanan hastaların hakları ile ilgili ilk yasal düzenleme olarak tarihe geçmiştir. Bazı ülkelerde bir insan ve hasta hakkı olarak kabul edilen ötenazi, Türkiye’de yasaktır. Bu konu, yönetmeliğin ötenazi ilgili başlığında açık olarak belirtilmiştir (Ötenazi Yasağı Madde 13- Ötenazi yasaktır. Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dahil, kimsenin hayatına son verilemez.).
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığının hastaların haklarının korunması amacıyla oluşturduğu Web portalı bulunmaktadır. Hastaların aldığı sağlık hizmeti ile ilgili görüş, öneri, teşekkür, sorun çözme ve şikayet başvurular bu portaldan yapılmaktadır. Söz konusu başvurular öncelikle ilgili sağlık kuruluşu tarafından görülerek değerlendirilmektedir. Yapılan başvurunun çözüm bulmaması veya hastanın isteği doğrultusunda il sağlık müdürlüğü bünyesinde oluşturulan “Hasta Hakları Kurulu” devreye girmektedir. Başvuru burada incelenerek hasta hakkı ihlalinin olup olmadığına karar verilmektedir.
Kaynak:
Hasta Hakları Nedir?
H. H. Yönetmeliği
