Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
1. Dünya Savaşı sonucu, İtilaf Devletlerinin zaferiyle sonuçlanmış ve İttifak Devletleri çok ağır koşulları olan barış antlaşmaları imzalamak zorunda kalmıştır. 1. Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmalar olarak tarihe geçen bu antlaşmalar şunlardır:
Brest-Litowsk Antlaşması
3 Mart 1918 tarihinde, Osmanlı Devleti’nin içinde olduğu İttifak Devletleri ile Bolşevik Devrimi sonrasında kurulan Sovyetler Birliği arasında yapıldı. Sovyetler Birliği, I. Dünya Savaşı’ndan ayrılarak, işgal ettiği yerlerin yanında, daha önce aldığı Kars, Ardahan ve Batumu Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir.
Versay (Versailles) Antlaşması
İtilaf Devletleri ile Almanya arasında 28 Haziran 1919 tarihinde imzalanmıştır. Antlaşma gereğince Almanya, Alsace-Loraine (Alsas-Loren) topraklarını ve Almanya’nın bir kısım topraklarını Fransa’ya iade etti. Bu anlaşmayla birlikte Almanya, topraklarının bir kısmını ve deniz aşırı sömürgelerini İtilaf Devletlerine bırakmış oldu.
Sen Jerman (Saint- Germain) Antlaşması
10 Eylül 1919 tarihinde yapılan bu antlaşma, İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında imzalandı. Bu antlaşma gereğince; Avusturya – Macaristan iki ayrı devlet olarak ilan edildi. Yugoslavya ve Çekoslovakya devletleri olarak ortaya çıktı. Avusturya’nın bazı toprakları Çekoslovakya’ya verildi. Bosna-Hersek Yugoslavya’ya dahil edildi.
Triyanan (Trianon) Antlaşması
4 Haziran 1920’de, Macaristan ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan bu antlaşmanın sonucunda; Macaristan topraklarının bir kısmı Çekoslovakya, Romanya ve Yugoslavya arasında paylaştırıldı. Triyanan Antlaşması ile Macaristan’ın, denizle bağlantısı kalmadı ve küçük bir devlet haline getirildi.
Nöyyi (Neuilly) Antlaşması
27 Kasım 1919 tarihinde, Bulgaristan ile İtilaf Devletleri arasında imzalanmıştır. Antlaşmaya göre Bulgaristan, bir kısım topraklarını Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya’ya vermeyi kabul etmiştir. Bulgaristan’ın Ege Denizi ile bağlantısını kesen, Nöyyi (Neuilly) Antlaşması bu açıdan önemlidir.
Sevr (Sevres) Antlaşması (10 Ağrustos 1920)
Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında imzalanmıştır. Sevr Antlaşması’na göre;
– Kapitülasyonlar yeniden uygulamaya konulacak,
– İstanbul ve Boğazlar İtilaf Devletleri’nin yönetimine bırakılacak,
– Osmanlı toprakları, Yunanistan, Fransa ve İngiltere arasında paylaştırılacak,
– Doğu ve Güneydoğu’da iki devlet kurulacak,
– Osmanlı ordusu dağıtılarak, sayısı sınırlandırılacak ve silahlarına el konacaktı.
Serv Antlaşması’nın en önemli sonuçları
Sevr Antlaşması, Türk milletin yok etmek anlamı taşıyan bir antlaşmadır. Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne Anadolu’da küçük bir toprak parçası bırakılıyor ve bağımsızlığı elinden alınıyordu.
Bu antlaşmayı şiddetle ve kararlılıkla reddeden Mustafa Kemal, Anadolu’da Millî Mücadele’yi başlatmıştır. Bu antlaşma Osmanlı Mebusan Meclisinde onaylanmadığı için hukuken geçersiz antlaşmadır ve hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir.
