Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Bir zamanların en önemli haberleşme aracı olarak kullanılan Telgraf, iki merkez arasında, kararlaştırılmış işaretler yardımıyla yazılı haber ya da belge iletimi için kullanılan bir telekomünikasyon düzenidir.
Elektrikli telgraf, bir verici, bir alıcı ve ikisi arasına çekilmiş elektrik hattından meydana gelir. Verici, maniple olarak adlandırılmıştır ve telgraf şebekesindeki elektrik akımını açıp kapayan anahtarlardır. Manipleye basınca devre tamamlanır ve telgraf şebekesinden akım geçer.
Karşı tarafta ise alıcılar bulunur. Alıcılar, elektro mıknatıs bobinlerden yapılmışlardır. Elektro mıknatısın karşısında ileri geri hareket edebilen madeni bir çubuk vardır. Bu çubuk elektro mıknatıstan akım geçtiği zaman hareket eder. Çubuğun ucundaki mürekkepli kalem bir kâğıt şerit üzerine nokta (.) veya çizgi (–) şeklinde şekiller çizer.
Sesle çalışan alıcılar da bulunmaktadır. Bu alıcılar, kâğıt bir şeride yazı yazmak yerine, sert bir cisme vurarak tıkırtı çıkarırlar. Deneyimli telgraf operatörleri, bu tıkırtıları dinleyerek mesajı çözerler. Burada kısa tıkırtı nokta (.), uzun tıkırtı çizgi (–) anlamına gelmektedir.
Claude Chappe, 1792 yılında telgraf adında bir sistem ortaya attı. Tepelerin üzerine kurulmuş kulelerden bir ağ oluşturuldu ve her kulenin üzerinde 49 değişik konuma ayarlanabilen iki uzun kola sahip bir makine vardı. Her konum bir harfe veya bir rakama karşılık geliyordu. Bu sistem çok başarılı oldu. 19. yüzyılın ortalarında Fransa’daki kule ağı yaklaşık olarak 4828 kilometreydi.
ABD’li Joseph; 1830 yılında elektrik akımını teller aracılığıyla uzaklara taşıyıp, oradaki bir zili çalıştırdı. Zil bir elektromıknatısa bağlıydı. Bu elektrikli telgrafın doğuşu anlamı taşımaktaydı.
ABD’li ressam Samuel Morse, 1832 yılında yaptığı bir yolculuk sırasında kendisine elektro mıknatıstan söz eden bir yolcuyla tanıştı. Telgraf üstüne zaten çalışmaları olan Morse, bu defa elektro mıknatıslı telgraf için çalışmalar yapmaya başladı.
1835 senesinde, Samuel Morse tarafından yapılan ilk elektromıknatıslı telgrafta elektromıknatısa başlı bir kalem bulunuyordu. Bu kalem kâğıt bir şerit üzerine elektro mıknatıstan aldığı hareketle zig zag çizgiler çiziyordu. Ancak bu sistem pek başarılı değildi.
Morse ve yardımcısı Vail tarafından yapılan çalışmaların devamında önemli gelişmeler oldu. Morse ve Vail, nokta ve çizgilerden oluşan bir kodlama sistemi ortaya çıkarmayı başardılar. Bu kodlama sistemi, bir süre sonra tüm dünyada kabul görecek olan Mors alfabesidir.
O yılların en popüler iletişim aracı telgraftır. Tarihte İlk telgraf hattı ise 1843 yılında Washington, D.C. ile Baltimore, Maryland arasına çekildi. Samuel Mors’un ilk telgraf mesajı İngilizce olarak gönderilen “Tanrı ne yaptı? ” sözü olmuştur.
Günümüzdeki gelişmiş haberleşme sistemlerine rağmen telgraf kullanılmaya devam etmektedir.
Ülkemizde düğün ve önemli günlerde kutlama mesajlarını iletmek için halen telgraf kullanılmaktadır.
