Makine eğitiminin İmalat işlemleri derslerine ait bir konu ile birlikteyiz. Frezede doğrusal bölme yapma. Frezede cetvel bölüntüsü oluşturma uygulama örneği ve frezede kremayer dişli açma konularını işleyeceğiz. Üniversal Frezede kremayer dişli yapımı için gerekli çarkların seçilmesi ile ilgili hesapları inceleyeceğiz.
Frezede Doğrusal Bölme Yapma
Üniversal bölme aygıtlarından faydalanarak parçalar üzerine (Cetvel ve Kremayer dişliler) doğrusal bölüntüler yapmak mümkündür. Doğrudan doğruya tezgah tablasına veya mengeneye bağlanan iş parçasına, her aralık için bir ilerleme yaptırmak gereklidir.
İlerleme, mikrometrik bilezik ile verildiği gibi, kolay ve hatasız bir bölme için divizör ve dişlilerden yararlanılarak da yapılabilir. Ayrıca özel aparatla kusursuz kremayer açmak da mümkün olur.
Cetvel bölüntülerini yapabilmek için freze tezgâhına, uygun olarak hazırlanmış bir torna kalemi veya özel bir çizici uç bağlanır. Kalem veya uç, freze tezgahına özel olarak hazırlanmış bir kater veya flanşlar ile yahut da malafa bilezikleri yardımı ile bağlanır.
Kremayer dişli açmak için ise, freze tezgahına modül freze çakısı bağlanır.
Doğrusal bölmeler yapmak için divizörden faydalanılır. Delikli ayna manivela kolunun çevrilmesi ile divizörün kuyruk malafası da döner. Kuyruk malafasına hesap sonucunda bulunan bir Z dişlisi, tabla miline de Z, dişlisi takılır. Manivela kolu belli miktarda çevrilirse, tabla istenilen değer kadar ilerletilmiş olur.
Frezede Doğrusal Bölme ile Cetvel Yapma
örnek: 1 : Milimetrik bir cetvel yapmak için gerekli çarkları hesaplayınız. Freze tezgâhının tabla mili adımı 6 mm. ve manivela koluna 2 devir yaptırılacaktır.
Çözüm :
H1 = 6
t= 1 mm (cetvelde her bölüm 1 mm dir)
T=2 verileri ile ;
80 dişli çark, divizör kuyruk malafasına,
48 dişli çark, ara miline,
60 dişli çark, ara miline,
30 dişli çark da, freze tezgâhının tabla miline takılır.
Frezede Kremayer Dişli Açma
frezede kremayer dişli açma işlemi (Yukarıda)
Örnek kremayer dişli açma uygulaması:
Tabla mili adımı 6mm.olan freze tezgâhında, modülü 2 olan bir kremayeri açmak için lâzım olan dişli çarkları bulunuz. Manivela koluna 4 devir yaptırılacaktır.
ÇöZÜM:
m= 2
H1= 6 (Tabla mili adımı)
T= 4 devir
88 dişli çark, divizör kuyruk malafasına,
28 dişli çark, ara miline,
80 dişli çark, ara miline,
24 dişli çark da, freze tezgâhının tabla miline takılır
NOT : Π (pi) değeri 3,1416 olduğundan dişli çarkların hesaplanmasında kolaylık sağlanabilmesi için bu değer genellikle 22/7 olarak alınır.
.
.