Clickbait, son dönem medya lugatinde sıkça karşılaştığımız kavramlardan biridir. Türkçeye “tık yemi veya tık tuzağı” olarak çevrilen bu İngilizce kelime birçoğumuzun da en çok şikayetçi olduğu bir haber ve sunum tekniğidir. Haberciliğin ve alışveriş dünyasının dijital bir hal almasıyla şirket ve haberciler için gerçek başarı göstergesi internet trafiği haline geldi. Bu anlamda herhangi bir haberin veya ürünün başarılı olma şansı internet trafiği içindeki görünürlüğüne bağlı hale geldi. İşte clickbait bu yeni dönemin bir ürünü olarak ortaya çıktı. Clickbaiti kısaca tarif edecek olursak: Herhangi bir konuda internet kullanıcılarının dikkatini çekmek için onların merak dürtülerini tahrik ederek söz konusu içeriğe tıklamalarını sağlamak için özel başlıklar üretme tekniğidir. Clickbait her ne kadar internet haberciliği veya e-satış sahası için sıkça kullanılsa da bu manipülasyon ve dikkat tekniği basılı medya sektöründe de uzun zamandır kullanılagelen bir tekniktir. 19. yüzyıldan itibaren öne çıkan bu teknik som senelerin en sık kullanılan sunum yöntemlerinden biri olarak hayatımıza girmiş bulunmaktadır.

Clickbait Tekniği Nasıl Uygulanır?

Bu teknikte herhangi bir başlık oluştururken “kısalık, sadelik, basitlik” en önemli unsurlardır. Başlık yazılırken sansasyon yaratma ve magazinel bir merak uyandırma temel amaçtır. Clickbait asıl olarak manipülasyona dayalı bir pazarlama ve internet trafiği oluşturma tekniğidir. Örneklere bakacak olursak:

“Bu haberi duyunca şok olacaksınız”
“Tanınmış sanatçıdan şok eden sözler”
“Öyle bir şey yaptı ki.”
“Görenler gözlerine inanamadı”
“Son halini görünce şok olacaksınız.”
“Bunu bilmeyenler işe alınmayacak.”
“ O şehirde oturanlar yaşadı.”
“Bunu yapanlar zengin oluyor.”
“Bu habere asla inanmayacaksınız.”
“Bu ürün hayatınızı değiştirecek.”
Bu örnekleri uzatmak mümkün; çünkü clickbait o kadar yaygın ki en basit internet satıcıları, reklamcılar ve yayın servisleri bile bu tekniği kullanıyor. Clickbait, her ne kadar olumsuz yönleriyle tanınsa ve kullanılsa da aslında ölçülü kullanıldığında başarılı ve etik bir teknik olabilir. Bunun için içeriğin başlıkla uyumlu olmasına, okuyucuları veya müşterileri hayal kırıklığına uğratmamasına, dürüstlükten taviz verilmemesine dikkat etmek yeterlidir.
Bir diğer clickbait tekniği de özellikle haber sitelerinde popülerleşen galeri oluşturma tekniğidir. Haber siteleri aynı olayla ilgili hemen hemen birbirinin aynısı olan fotoğraflara bir iki satırlık haber metinleri ekleyerek kullanıcıları sitede tutmaya çalışırlar.

Ckickbaitin Avantajları

Clickbait tekniği başarılı ve etik parametreler baz alınarak olarak kullanıldığında;

-Söz konusu site için daha fazla sayfa görüntülenmesini yani web trafiği sağlar böylelikle site tanınırlığı artar.
-Marka bilinirliği artar.
-Reklam gelirleri artar.
-Kullanıcı istatistikleri toplayanlar için bu verilerin daha hızlı ve ucuz bir şekilde elde edilmesini sağlar.
-İnsanların algı ve fikirlerini daha hızlı etkileme
-Yapay gündemler oluşturma.
-Kullanıcılara duygusal bir kaçış vaadi sunar.

Clickbaitin Dezavantajları

-Clickbait tekniği abartılı ve kontrolsüz şekilde kullanıldığında sitenizin veya ürününüzün itibarı tam tersi bir şekilde hızlı bir şekilde itibar kaybedebilir.
– Kullanıcıların sitenize olan güveni kaybolacağı için kalıcı olarak üye kaybedebilirsiniz. Potansiyel kullanıcılarınızın da gelmesine mani olabilir.
-Ürünlerinizin viral reklamı istemediğiniz şekilde çok daha hızlı bir şekilde ters yönde yayılabilir.
-Sitenizde kullandığınız herhangi bir abartılı clickbait başlık yüzünden kullanıcılar sitenizde yer alan diğer kaliteli içerikleri görmezden gelebilir.
-Karalama kampanyalarının hedefi haline gelebilirsiniz.
– Kullandığınız clickbait başlıklar kullanıcıları site içerisinde fazla tutamayacağı için arama motorlarının algoritmaları tarafından aramalarda üst sıralara çıkma şansınız düşürülebilir. Google ve Facebook gibi büyük platformların clickbaite karşı ciddi algoritmalar geliştirerek clickbaiti fazla kullanan siteleri alt sıralara düşürerek cezalandırdığı bilinmektedir.

Clickbait Yerine Kaliteli İçerik

Gerek yapılan araştırmalar gerekse de büyük arama motorlarının ortaya koyduğu veriler, clickbaittense kaliteli içeriklerin çok daha fazla işe yarar ve etkili olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte clickbait kullanımında etik kriterleri gözeterek aşırıya kaçılmaması da tavsiye edilen bir diğer husustur.

Kaynakça:

https://wmaraci.com/nedir/click-bait
https://smallbiztrends.com/2017/07/what-is-clickbait.html
https://www.techopedia.com/definition/31287/clickbait

Aykut Sarıtaş