İntihal Nedir? Nasıl Anlaşılır ve Cezası Nedir?

İntihal, en yalın anlamıyla başka bir yazarın veya akademisyenin ürünlerini (makale, roman, hikaye,şiir vb) uygun şekilde kaynak göstermeden, kendi düşüncesi veya ifadesiymiş gibi kullanmaktır. Daha kısa tanımı argoda aşırmak ve her dilde de hırszılık, sahtekarlıktır. İntihal, özellikle akademisyenler arasında tez veya makale çalışmalarında sık sık gündeme gelmektedir. İyi yabancı dil bilen kişilerin, dünyanın herhangi bir yerinde daha önceden yapılan çalışmaları birebir çeviri yapmak suretiyle intihal yapma vakaları yaygındır.

İntihal Nasıl Yapılır? Hangi Hallerde İntihal sayılmaz?

Bilimsel makale yaımları olsun, edebi eserler olsun, başka kişilerden yapılan alıntılar (ifade, düşünce, saptama) uygun standartta kaynak gösterilerek yapılmalıdır. Bilgi ve ifadeler ödünç alındıysa bile mutlaka tırnak içinde yazılmalı ve kaynak belirtilmelidir. Bu koşullara uyulmadan alıntılar ister bilinçli, isterse kaza eseri olsun intihal sayılır.

Bilimsel olarak doğrulukları kabul edilmiş, genel gerçekler ve herkes tarafından bilinen durumlar intihal değildir. Yerçekimi kuvveti gerçeği, havaya atılan taş düşer, Türkiye’nin başkenti Ankara’dır veya “damlaya damlaya göl olur” şekilndeki ifadeler, yazan kişiye mal edilecek türden değildir. Kısacası yaygın bilgi ya da bilinen gerçekler, ifadeler intihal olarak düşünülemez.

İntihal olgusunda önemli noktalardan birisi de cümle yapılarında veya anlatım şekillderinde yapılan değişikliklerdir. Burada gerçek olan şey bir fikrin başkasına ait olup olmamasıdır. Alıntılan metin yeni sözcük veya tümcelerle ifade edilmiş olsa bile kaynak göstermek zorunludur.

İntihal Nasıl Tespit Edilir? İntihal Suçunun Cezası Nedir?

İntihal yapılıp yapılmadığı, özgün eser sahibinin başvurusu veya akademik birimin araştırması sonucu ortaya çıkabilir. Ancak eski tarihli eserlerden yapılan intihallerin tespiti biraz daha zor olabilir. Eser sahibi ölmüş olsa bile yasal temsilcileri tarafından tespit edilen intihaller de yaygındır.
Bir diğer intihal tespit aracı da bilgisayar yazılımlarıdır. Akademik makale ve edebi eserlerin kütüphaneleri tüm dünyada söz konusu yazılım tarafından taranır. Yazılımın, alıntı ifadelerde sözcük veya cümle değişikliği yapmasını da dikkate alan bir algoritması mevcuttur.

İntihal her şeyden önce ciddi bir ahlaki sorundur. Aynı zamanda akademik suçtur. Ülkemizde bazı ünlü akademisyenler hatta ünlü bir rektör intihal nedeniyle akademik unvanlarını kaybetmiştir.

www.aykutsaritas.com