Ayak Başparmağı Eklemindeki Ağrı Neden Olur?

İnsanlar, artrit, yaralanmalar ve bunyonlar dahil olmak üzere birçok genel sorun nedeniyle ayak başparmağında ağrı yaşayabilir. Ağrı, yürüyüş de dahil olmak üzere daha zorlayıcı günlük aktiviteler yapabilir.

Metatarsophalangeal eklemi, ayak başparmağını ayağa tutturur. Bu eklem vücudu desteklemek ve ayak parmağının yukarı ve aşağı eğilmesine izin vermek için hayati önem taşır. Yürürken veya koşarken itme noktası olarak hareket ederek bir kişinin ilerlemesini sağlar.

Metatarsophalangeal eklemini etkileyen durumlar başparmağı çevresinde ağrı ve şişmeye neden olabilir. Bu eklemdeki ağrı, bölgedeki hareketi sınırlayabilir ve bir kişinin yürüme yeteneğini etkileyebilir.

Bu yazıda, ayak başparmağı eklemindeki ağrı nedenlerinden bazılarını ve bunların nasıl tedavi edileceğini tartışacağız.

Nedenleri

Başparmağı eklemindeki ağrının nedenleri arasında şunları sıralayabiliriz:

1- Osteoartrit (Kireçlenme)

Osteoartrit, kıkırdak eklemlerde aşındığında ortaya çıkan bir artrit şeklidir. Ayakta osteoartrit ortaya çıktığında, en sık ayak başparmağının tabanındaki Metatarsophalangeal eklemini etkiler.

Zamanla, ayak başparmağındaki osteoartrit kıkırdak aşınmasına ve kemiklerin birbirine sürtünmesine neden olur. Sürtünme, yürümeyi zorlaştıran ağrı ve iltihaplanmaya neden olur.

Kemik mahmuzları adı verilen kemik çıkıntıları da gelişebilir. Kemik mahmuzları ve osteoartrit, ayak başparmağında hareketin sınırlı olduğu hallerde ayak parmağında Halluks Rigidus belirtisine neden olabilir.

• Halluks Rigidus: Başparmağın hareketinin azalması durumuna sert parmak anlamına gelen Halluks Rigidus adı verilir.

2- Gut

Gut başka bir artrit türüdür. Ürik asit eklemlerde kristalleştiğinde oluşur. Ürik asit, böbreklerden ve vücuttan idrarla geçmeden önce kan dolaşımından geçen atık bir üründür.

• Artrit: Vücut tarafından üretilen, eklemlerde meydana gelen iltihabik bir durumdur.

Yüksek ürik asit seviyeleri kristalleşmeye ve küçük tortuların oluşmasına neden olabilir. Bu, eklemlerde meydana geldiğinde, çok acı verici olabilir. Birçok durumda, ilk gut semptomları, başparmağında meydana gelir, burada keskin ağrı ve şişkinliğin ciddi bölümlerine neden olur.

Gut, vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Zamanla, etkilenen bölgelerde derinin altında topaklar oluşmasına neden olabilir.

3- Ayak Parmağı Yaralanmaları

Birçok yaralanma başparmağı eklemini etkileyebilir. Aşırı kullanım, tekrarlayan kuvvet sonucu gelişen kemikte küçük bir çatlak olan stres kırılmasına neden olabilir.

Burkulmalar ayak ağrısının başka bir yaygın nedenidir. Parmak ucundaki ligamlar yırtıldığında veya gerildiğinde bir burkulma meydana gelir. Bazı durumlarda bunun nedeni, ayak parmağındaki aşırı veya tekrarlayan baskı nedeniyle oluşan yaygın bir spor yaralanması olabilir.

Bu yaralanmalar ağrıya ve başparmağın şişmesine neden olur.

4- Bunyon (Başparmak Çıkıntısı)

Bunyon, Metatarsophalangeal ekleminin iç tarafı boyunca gelişen kemikli bir topaktır. Baş parmağının etrafında ağrı ve şişmeye neden olabilir. Aynı zamanda sertliğe ve sınırlı esnekliğe yol açabilir.

Bazen, ayak başparmağı, “Halluks Valgus” deformitesi denilen ikinci parmağa doğru dönmeye başlayabilir. Bu durum bir insanın belirli ayakkabı türlerini giymesini ve hatta yürümesini zorlaştırabilir.

Bunyonlar herhangi birinde oluşabilir, ancak parmak uçlarında dar olan ayakkabı giyen insanlarda daha yaygındır.

5- Sesamoiditis

Sesamoidit, ayak ucunun aşırı kullanımı nedeniyle oluşan sesamoid kemiklerinde ve çevresindeki tendonlardaki iltihaptır.

Ayaktaki sesamoid kemikleri Metatarsophalangeal ekleminin altına oturur. Tendonlar bu kemiklere yapışır ve bölgedeki hareketi destekler.

Ayaktaki sesamoiditler ayak başparmağının dibinde ağrıya neden olabilir. Ayrıca, parmağınızı hareket ettirirken şişme, morarma veya zorluk çekebilir.

Teşhis

Başparmağı eklemindeki ağrının nedenini belirlemek için, doktor fiziki muayene yaparak kişiye semptomlarını, yaşam tarzını, ilaçlarını ve yakın zamandaki yaralanmalarını soracaktır.

Parmak ucundaki esnekliği yavaşça yukarı ve aşağı bükerek test edebilirler. Ayrıca bölgede kemik mahmuzları ve şişme kanıtları olup olmadığını kontrol edecektir.

Son olarak, doktor ayağı hassasiyet bölgeleri açısından inceleyecek ve herhangi bir yara olup olmadığını görmek için cildi kontrol edecektir.

Bazı durumlarda röntgen çekilmesi gerekebilir. Bu görüntüleme testi doktorun herhangi bir hasar veya deformitenin yerini ve derecesini değerlendirmesine yardımcı olacaktır.

Ağrının altında yatan nedene bağlı olarak ileri testler gerekli olabilir. Örneğin, bir kan testi gut teşhisine yardımcı olmak için kan dolaşımındaki ürik asit seviyesini ölçebilir.

Tedavi ve Rahatlama

Tedavi tipi, ayak başparmağı eklem ağrısının nedenine bağlı olacaktır.

Birçok durumda, doktor, steroid olmayan bir anti-enflamatuar ilaç gibi bir ağrı kesici önerecektir.

Bu ilaçlar ayrıca bölgedeki şişliğin azalmasına da yardımcı olabilir. Daha az yaygın olarak, doktor iltihabı azaltmak için kortikosteroid reçete edebilir.

Yaşam tarzı değişiklikleri de gerekli olabilir. Örneğin, bir kişinin ortopedik ayakkabılar veya ayakkabı ekleri giyerek bunyonları tedavi etmesi gerekebilir. Sadece ayak parmakları için fazladan yer bulunan ayakkabılar giymek, bu sorunu yaşayan insanlar için iyi bir seçenektir.

Eğer yaralanma belirli bir aktivitenin sonucuysa, yaralanma iyileşirken bu aktiviteden kaçınmak gerekir. Örneğin, bir spor dalında yaşanan sorunun tedavisi, iyileşene kadar yaralanmaya neden olan spordan kaçınmayı içerebilir.

Bazı durumlarda, parmak ucundaki baskıyı azaltmak için kilo vermek önemli olabilir.

Osteoartrit ve gut gibi bazı durumlar için daha spesifik tedaviler gerekli olabilir. Fizik tedavi, artrit hastalarının bu durumu yönetmesine yardımcı olabilir.

Nadir durumlarda, örneğin bunyon çıkarmak veya eklem hasarını onarmak için ameliyat gerekebilir.

Önleme

Başparmağı eklemindeki ağrıları önlemek için bazı ipuçları:

• Aşırı kilodan uzak durmak
• Düzenli egzersiz yapmak, fakat Metatarsophalangeal eklemi üzerine aşırı baskı uygulamamaya çalışmak
• Özellikle parmak uçlarında, çok dar olan ayakkabılardan kaçınmak
• Yaralanma tehlikesi altında uygun ayakkabılar giymek, yani ağır yük taşınan bir depoda çelik burunlu ayakkabılar giymek gibi önlemler alınabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Hafif ağrı veya zamanla iyileşen ağrı durumlarında, doktora görünmek gerekmez. Birçok burkulma dinlenme döneminde kendiliğinden iyileşir.

Bununla birlikte, semptomlar 3 gün sonra iyileşmezse, ağrı daha ciddi bir sorunu gösterebileceğinden doktora görünmek en iyisi olabilir.

Ağrının şiddetli veya ani ve açıklanamayan bir doktora görünmesi de önemlidir.

Kaynaklar:

1. About arthritis. (n.d.). https://www.arthritis.org/about-arthritis/
2. Bunions. (2016). https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/bunions/
3. Sesamoid injuries in the foot. (n.d.). https://www.foothealthfacts.org/conditions/sesamoid-injuries-in-the-foot
4. Sesamoiditis. (2012). https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/sesamoiditis
5. Stiff big toe (hallux rigidus). (2017). https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/stiff-big-toe-hallux-rigidus
6. Toe and metatarsal fractures (broken toes). (n.d.). https://www.foothealthfacts.org/conditions/toe-and-metatarsal-fractures-(broken-toes)
7. Turf toe. (2012). https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/turf-toe/
8. Kandola, Aaron. “Pain at big toe joint: Everything you need to know.” Medical News Today. MediLexicon, Intl. 1 May. 2019. Web. 2 May. 2019. <https://www.medicalnewstoday.com/articles/325090.php>
9. Kandola, A. (2019, May 1). “Pain at big toe joint: Everything you need to know.” Medical News Today. Retrieved from https://www.medicalnewstoday.com/articles/325090.php.