Beyin, insan vücudundaki en karmaşık organdır. Birçok bilim adamı, bir insanın sadece beyninin yüzde 10’unu kullandığını düşünüyor.

Peki bu varsayım gerçekten doğru mu?

Bir kişinin beyni, çevresindeki dünyayı nasıl deneyimlediklerini belirler. Beyin yaklaşık 3 kilo ağırlığındadır ve yaklaşık 100 milyar nöron (bilgi taşıyan hücre) içerir.

Bu yazıda bir kişi, beyninin ne kadarını kullanıyor bunu araştırıyoruz. Ayrıca, yaygın olarak kullanılan bazı efsanelerin de yanlış olduğunu ortaya çıkartıp, beyin hakkındaki bazı ilginç gerçekleri açığa çıkartacağız.

Beynimizin ne kadarını kullanıyoruz?

2013 yılında Amerika’da gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, bireylerin yaklaşık yüzde 65’i beyninin sadece yüzde 10’unu kullanmaktadır.

Ancak bu, Scientific American dergisinde nörolog Barry Gordon ile yapılan bir söyleşiye göre sadece bir efsane. Gordon, beynin çoğunluğunun neredeyse her zaman aktif olduğunu ifade etti.

Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) olarak adlandırılan yaygın bir beyin görüntüleme tekniği, bir kişinin farklı görevleri yerine getirirken beyindeki aktiviteyi ölçebilir.

Bu ve benzeri yöntemleri kullanarak araştırmacılar, bir insanın çok basit bir eylem gerçekleştirdiği zamanlarda bile, beynimizin çoğunun kullanımda olduğunu göstermektedir.

Bir insan dinlenirken ya da uyurken beynin çoğu aktiftir.

Herhangi bir zamanda kullanılan beynin yüzdesi, kişiden kişiye değişir. Aynı zamanda bir kişinin ne yaptığını ya da düşündüğünü de gösterir.

Yüzde 10’luk efsane nereden geliyor?

Bu efsanenin nasıl başladığı belli değil, ancak birkaç olası kaynak var.

Science dergisinin 1907 baskısında yayınlanan bir makalede, psikolog ve yazar William James, insanların sadece zihinsel kaynaklarının bir kısmını kullandığını ileri sürdü. Ancak, o bir yüzde belirtmemişti.

Bilim adamları arasında, nöronların beynin hücrelerinin yaklaşık yüzde 10’unu oluşturduğu inancı da var. Bu yüzde 10 efsaneye katkıda bulunmuş olabilir.

Bu efsane makalelerde, televizyon programlarında ve hatta filmlerde o kadar yaygın bir şekilde işlendi ki herkes tarafından doğru olarak kabul edilmiştir.

Beyin fonksiyonunun iyileştirilmesi

Her organ gibi beyin de bir kişinin yaşam tarzından, beslenmesinden ve kullandıkları miktardan etkilenir.

Beynin sağlığını ve işlevini geliştirmek için, kişi aşağıdaki şeyleri yapabilir.

Dengeli bir diyet

İyi yemek, genel sağlık ve refahı artırır. Ayrıca, bunama da dahil olmak üzere sağlık sorunlarının oluşma riskini de azaltır.

Aşağıdaki gıdalar beyin sağlığını destekler:

Koyu renkli meyve ve sebzeler: Bazıları ıspanak, brokoli ve E vitamini açısından zengindir.
Yağlı balık: Somon, uskumru ve ton balığı gibi bu balık türleri, bilişsel işlevi destekleyebilen omega-3 yağ asitleri açısından zengindir.
Ceviz: Beyin sağlığını destekleyen antioksidanlar bakımından zengindirler.

Düzenli Egzersiz

Düzenli egzersiz, aynı zamanda demansa yol açabilecek sağlık sorunları riskini de azaltır.

Günde 30 dakika hızlı bir şekilde yürümek gibi kardiyovasküler aktiviteler, beyin fonksiyonlarının azalması riskini azaltmak için yeterli olabilir.

Diğer erişilebilir ve ucuz seçenekler şunlardır:

• Bisiklet sürmek
• Koşu yapmak
• Yüzme

Beynini aktif tut

Bir insan beynini ne kadar çok kullanırsa, zihinsel işlevleri de o kadar iyi olur. Bu nedenle, beyin jimnastiği egzersizleri genel beyin sağlığını korumak için iyi bir yoldur.

10 yıldan uzun bir süre önce yapılan bir çalışmada, beyin jimnastiği egzersizlerini kullanan kişilerin yüzde 29 oranında demans riskini azalttığı bulunmuştur.

En etkili eğitim, beynin hızını ve karmaşık bilgileri hızlı bir şekilde işleme yeteneğini arttırmaya odaklanmaktır.

Alkol ve Beyin

Uzun süreli alkol kullanımı, beyin hasarı da dahil olmak üzere bir takım sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bununla birlikte, alkol içmenin beyin hücrelerini öldürdüğü kadar basit değildir – bu bir efsanedir. Bunun sebepleri karmaşıktır.

Bir kadın hamile iken çok fazla alkol tüketirse, fetüsün beyin gelişimini etkileyebilir ve hatta fetal alkol sendromuna neden olabilir.

Bu durumdaki bebeklerin beyinleri daha küçük olabilir ve sıklıkla daha az beyin hücresi içerebilir. Bu öğrenme ve davranışta zorluklara neden olabilir.

Kaynaklar:

-Adan, A. (2012, April). Cognitive performance and dehydration [Abstract]. Journal of the American College of Nutrition, 31(2), 71–78. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22855911
-Björkhem, I., & Meaney, S. (2004, May 7). Brain cholesterol: Long secret life behind a barrier. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology, 24, 806–815. Retrieved from http://atvb.ahajournals.org/content/24/5/806.full
-Boyd, R. (2008, February 7). Do people only use 10 percent of their brains? Retrieved from https://www.scientificamerican.com/article/do-people-only-use-10-percent-of-their-brains/
-Carnegie, D. (1936). How to win friends and influence people. New York, NY: Simon & Schuster.
-Corballis, M. C. (2014, January 21). Left brain, right brain: Facts and fantasies. PLOS Biology, 12(1), e1001767. Retrieved from http://journals.plos.org/plosbiology/article?id=10.1371/journal.pbio.1001767
-Edwards, J., Xu, H., Clark, D. O., Guey, L. T., Rosse, L. A., & Unverzagt, F. W. (2017, November). Speed of processing training results in lower risk of dementia. Alzheimer’s & Dementia: Translational Research & Clinical Interventions, 3(4), 603–611. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352873717300598
-Herculano-Houzel, S. (2009, November 9). The human brain in numbers: A linearly scaled-up primate brain. Frontiers in Human Neuroscience, 3(31). Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2776484/
-James, W. (1907, March 1). The energies of men. Science, 25(635), 321–332. Retrieved from http://science.sciencemag.org/content/25/635/321
-Jiménez-Ortega, L., Espuny, J., Herreros de Tejada, P., Vargas-Rivero, C., & Martín-Loeches, M. (2017, April 25). Subliminal emotional words impact syntactic processing: Evidence from performance and event-related brain potentials. Frontiers in Human Neuroscience, 11(192). Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5404140/
-Mitchell, H. H., Hamilton, T. S., Steggerda, F. R., & Bean, H. W. (1945, February 15). The chemical composition of the adult human body and its bearing on the biochemistry of growth. Journal of Biological Chemistry, 158, 625–637. Retrieved from http://www.jbc.org/content/158/3/625.full.pdf
-New survey finds Americans care about brain health, but misperceptions abound. (2013, September 25). Retrieved from https://www.michaeljfox.org/foundation/publication-detail.html?id=484&category=7
-Nielsen, J. A., Zielinski, B. A., Ferguson, M. A., Lainhart, J. E., & Anderson, J. S. (2013, August 14). An evaluation of the left-brain vs. right-brain hypothesis with resting state functional connectivity magnetic resonance imaging. PLOS ONE, 8(8), e71275. Retrieved from http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0071275
-Raichle, M. E., & Gusnard, D. A. (2002, August). Appraising the brain’s energy budget. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 99(16), 10237–10239. Retrieved from http://www.pnas.org/content/99/16/10237
-Schreiner, T., Lehmann, M., & Rasch, B. (2015, October 28). Auditory feedback blocks memory benefits of cueing during sleep. Nature Communications, 6. Retrieved from https://www.nature.com/articles/ncomms9729
-Burgess, Lana. “What percentage of our brain do we use?.” Medical News Today. MediLexicon, Intl., 27 Feb. 2018. Web. 2 Oct. 2018. <https://www.medicalnewstoday.com/articles/321060.php>
-Burgess, L. (2018, February 27). “What percentage of our brain do we use?.” Medical News Today. Retrieved from
https://www.medicalnewstoday.com/articles/321060.php.

By Kaynuka