Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Black Friday yani Kara Cuma olarak bildiğimiz gün Amerika’da Şükran Günü‘nün ardından gelen ilk Cuma gününe verilen isimdir.
Black Friday, 1932 yılından günümüze kadar Noel alışveriş sezonunun başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Mağazalar çok erken saatte açılır ve geç kapanırlar, ve beklenmedik derecede indirimli satış yaparlar.
Black Friday, bir resmi tatil olarak kutlanmamaktadır. Kanada ve İngiltere başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde de Black Friday günü vardır ve Amazon gibi internet üzerinden iş yapan farklı şirketler de indirimli satış yaparlar.
Özellikle günümüzde internet alışverişinin yaygın olarak kullanmasından dolayı neredeyse her ülkede kutlanmaktadır.
Bu alışveriş gününe tarihte ilk kez 1961 senesinde gazetelerde Black Friday olarak bahsedilmiştir. O günde, Philadelphia’da, alışveriş nedeniyle meydana gelen yoğun trafik ve zorluklar sebebiyle bu isim verilmiştir. Son dönemlerde, bu gün, hem insanlar hem de mağazalar için olumlu biçimde karşılanmaktadır. Walmart gibi ünlü mağazalar her sene, kapılarını müşterilerine daha erken açmaktadırlar, ve işçilerin mesaisi daha yoğun geçmektedir.
Ülkemizde Black Friday (Kara Cuma)
Ülkemizde Black Friday (Kara Cuma), uygulanış şeklinden çok kullanılan isimden dolayı büyük tepkiler görmüştür. İslam dininde Cuma gününün mübarek olmasından dolayı bu gün için kullanılan “kara” kelimesi uygunsuz ve yersiz olarak kabul edilmektedir. İnternetin yaygın kullanımıyla birlikte internet üzerinden satış yapmayan sitelerde bu akıma katılmış ve her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de uygulanmaya başlanmıştır.
Bu akımın yaygın olarak uygulanmaya başlandığı dönemlerde Black Friday ve Kara Cuma isimleri kullanılmıştır. Bundan dolayı halkın büyük kesimi kullanılan bu isimlerden rahatsız olduğunu dile getirmiş kampanyalar başlatmıştır. Vatandaşın tepki göstermesi gibi birçok ünlü isimde bu ismin kullanılmasına tepki göstermiştir.
Bundan dolayı bazı büyük firmalar farklı isimler kullanmış bazı yerel işletmeler ise “Onların Kara Cuması varsa bizim Beyaz Cumamız var” diyerek kendilerine farklı bir isim seçmişlerdir.
Ülkemizde daha çok “Efsane Cuma” ismi kullanımı tercih görmüştür. Bununla birlikte Beyaz Cuma, Şahane Cuma, Hayırlı Cuma, Bereketli Cuma, Çılgın Cuma, Mübarek Cuma gibi farklı alternatif isimler kullanılmaktadır.
Şiddet
Son dönemlerde, mağazalarda, Black Friday gününde, aşırı yoğunluk yaşanmasından dolayı kaza oranında da artış yaşanmıştır. Örneğin, alışverişte kullanılan arabalar müşterilere veya çalışanlara çarparak, yaralanmalarına neden olmaktadır.
- 2006 yılında, ABD’nin Columbus, Ohio kentinde ki asi Wal-Mart müşterileri, kapılar açılır açılmaz içeri taşıp, çalışanların mallara çarpıp, yaralanmalara nedenolmuşlardı.
- 2008’de ise, ABD’nin Valley Stream, New York kentinde ki sabah 5’deki açılışını bekleyen müşteriler, kapılar açılır açılmaz içeri girip, hem kapıyı kırdılar, hem de 34 yaşındaki bir çalışanı ezip, ölümüne neden oldular. Müşterilerin bu çalışanın başına gelen üzücü olaydan hiç suçlu hissetmedikleri gözlemlenmiştir.
- 2010 yılında, Buffalo, New York’ta da Target mağazasında benzer bir olay olmuştur. Bazı müşteriler, uzun kuyruklara aradan girmeye kalkışıp, başka müşterileri tehdit etmişlerdir.
- 2010 yılında, ABD’nin Madison, Wisconsin kentinde ki bir kadın, Toys ‘R’ Us mağazasında kuyruklara aradan girip itiraz edenleri vurmakla tehdit ettiği için tutuklandı.
- 2012’de ise, ABD’nin Tallahassee, Florida şehrinde, Wal-Mart’ın park yerinde, iki kişi park etme meselesinden dolayı vuruldu.
