Bulutların Oluşumu, Özellikleri ve Çeşitleri

Bulutlar Güneş ısısının etkisiyle her gün yüz binlerce metreküplük su, buharlaşarak yeryüzünden atmosfere doğru yükselir. Bu su buharı gözle görülmez. Yalnız bazı atmosfer koşullarının etkisiyle birleşerek ufacık su zerrecikleri meydana getirdiği veya buz billurları halinde donduğu zaman gözle görülebilir.  Su buharının bütün bu oluşumları bulutları meydana getirmektedir.

Ani soğumayla yoğunlaşma

Su buharının su taneleri haline dönüşmesine yoğunlaşma denir.
Yoğunlaşma, nemli sıcak havanın soğuduğu veya neme doymuş soğuk havada soğutulduğu zaman meydana gelir.
Bunu, kış mevsiminde vaya soğuk havalarda; ağzımızdan çıkan nemli sıcak havanın, soğuk havayla rastlar rastlamaz dumansı bir buhar haline dönüştüğünü görerek anlayabiliriz. Aynı şekilde nem yüklü bir sıcak hava kütlesi de, soğuk hava tabakasıyla karşılaştığı ilk anda yoğunlaşır ve kümülüs bulutları (küme bulutlar) meydana gelir.

Isı vermeden soğumayla yoğunlaşma

Yoğunlaşmaya sebep olan bir başka soğuma biçimi de ısı vermeden (adiyabetik) soğumadır. Üst katmanlardaki basınç daha düşük olduğundan hava yükseldikçe genleşir ve bu genleşme sonucu da soğur. Böylece hava her 100 m. Yükselişte 1 santigrat derece soğurken içindeki su buharı da yoğunlaşır ve bulutları meydana getirir.

İkindi derecedeki bulutların oluşması

Bulutların oluşumu için başka bir neden daha vardır. Yüksekten düşen yağmur damlaları ve kar billurları sıcak bir hava katmanıyla karşılaştıkları zaman yere varmadan yeniden buharlaşırlar. Bu buharlaşma, alçak bulutların meydana gelmesini sağlar.

Nem yüklü havanın yoğunlaşması

Engebeler nedeniyle soğuma: Rüzgarların denizler üzerinden geçirdiği nem yüklü hava, sıradağları, tepeleri aşmak için yükselmekte ve böylelikle ısı vermeden soğumakta ve yoğunlaşmaktadır.

Sirrüs Bulutları (Saçak bulutlar)

Saçak ya da kahkülü andıran bir görünüşte olan sek bulutlar incecik buz billurlarından dana gelirler. Deniz düzeyinden yükseklikleri 8000 -12000 m.’yi bulur. Ara sıra saatte 150-300 km. hızla yer değiştirirler.

Sirrostratus bulutları (tül bulutlar)

Yer yer gökyüzünü kaplayan ve bir çeşit örtücü bulut görünüşünde olan tül bulutlar da buz billurlarından meydana gelmişlerdir. Güneş veya Ay, bu bulutların arkasından, çevrelerinde hale ayla adı verilen ışıklı bir daire varmış gibi görünürler.

Sırrokümülüs Bulutları (Yumak bulutlar)

Bunlar her zaman rastlanan bulut çeşitlerinden değildirler. Saçak ya da tül bulutların parçalanması ve bunların yeniden pul pul sıralar durumunda birleşmesiyle meydana gelirler. Bütünüyle kıyıya vuran dalgacıkları andırırlar.

Altostratüs bulutları (üst katman bulutlar)

Kalın tül bulutlara benzeyen üst katman bulutlar, mavi ya da gri renktedir Güneş ve Ay bu bulutların arkasından buzlu camla bakılıyormuş gibi gözükürler.

Altokümulüs bulutları (kara bulutlar)

Beyaz ya da gri renkli pamuk veya yapağı yağını andıran birer katman durumundadırlar. Gruplar ya da diziler durumunda gökyüzüne yayılırlar. Buz billurlarından çok su zerrelerinden meydana gelmişlerdir.

Kumulonimbus bulutları (boran bulutlar)

Geniş ve toplu sağanak ve boran bulutlarıdır. Yeryüzünden 2000 m. yükseklikte olan tabanları yataydır. Yaygın ve dağınık durumda olan üst katmanlarının tepesi 5 bin – 6 bin metreyi bulur.

Stratokumülüs bulutları (yığın bulutlar)

Renkleri, açık ve koyu gri arasında değişir. Gökyüzünü baştan başa kaplayan örtüçü bulutlardandır. Topak topak kümeler durumunda görülür, çoğunlukla birikip nimbüs bulutlarını (karabulutlar) meydana getirirler.

Stratüs bulutları (katman bulutlar)

Gökyüzüne bir sis katmanı gibi yayılan gr renkli bulutlardır. Yağmur yapmazlar. Yalnız çise meydana getirebilirler.

Kumulus bulutları (küme bulutlar)

Birbirinden ayrı, büyük parçalı, beyaz renkli küme biçimindeki bulutlardır. Karnıbahara benzerler, taban yüzeyleri yataydır. Genellik le gündüzleri oluşur, geceleri dağılırlar. Güzel havanın işareti olan bulutlardır. Yağmur yapıcı kümülonimbüs bulutlara (boran bulutlar) dönüşebilirler.

Nimbus bulutları (kara bulutlar)

Bütün bulutlardan daha karanlık bir görünüştedir. Sürekli yağmur getirirler. Rüzgarlı havalarda, daha az yükseltideki fraktostratüs bulutlarla birlikte görünürler.

Kaynak: Bulutların Oluşumu, Özellikleri ve Çeşitleri