Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Çanakkale Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün Yadsınamaz Rolü
Son yıllarda Çanakkale savaşları hakkında daha çok kitap, yayın, yazı, film vb. eserler ortaya konulmuştur ki bunda Çanakkale zaferinin 100. yılı olması da etkilidir. Ancak bu eserlerin bir kısmında bu savaşlarda Atatürk’ün rolü az gösterilmeye, hatta bazılarında savaşın kazanılmasında etkisi yok sayılmaya çalışılmaktadır. Ancak bilinmelidir ki gerçek ortadadır ve her zaman er veya geç açığa çıkarılmak, ya da çıkmak gibi bir huyu vardır!
Mustafa Kemal bu savaşın kazanılmasında en önemli faktördür ki bu durumu o dönemin yaşayan tüm tanıkları ve hatta yabancı generaller (Hamilton, Limon von Sanders vs.) dahi sonradan anılarında belirtmişlerdir. Öyle ki pek bilinmese de padişah Abdülhamit de tahttan indirilmiş olduğu dönemde hatıra defterine şöyle yazmıştır: “…Bu büyük zaferi M. Kemal adında bir miralay kazanmış. Allah, devletine hizmet edenlerden razı olsun… Çanakkale’de İngiltere ve Fransa gibi iki büyük devletin ordusunu durdurdu, yüz geri etti. Muvaffakiyeti için dua ettim.”(kısaltılmıştır, kaynak: Mustafa Kemal, Yılmaz Özdil)
Bu yüzyılda dahi Çanakkale’deki rolü yok sayılmak, sansürlenmek istenen M. Kemal o dönemde de parlamaya başlayınca -gazetelerde vs.- sansürlenmişti. Çünkü Enver Paşa başta olmak üzere O’nun başarılarını saray çevresi ve egemenler kıskanmaktaydı.
Peki Mustafa Kemal gerçekte Çanakkale’de neler yapmıştır. Burada bu yazıda uzun uzun anlatılamazsa da ana hatlarıyla açıklamaya çalışalım. Birincisi her zaman olduğu gibi M.Kemal Atatürk, her zaman olduğu gibi, tüm öngörülerinde haklı çıkmıştır. Düşmanın nereye nasıl çıkarma yapacağını, zayıf noktalarını çok iyi bilmekteydi. Ancak özellikle başlarda, savaşın asıl komutanı olan Liman Von Sanders ve diğer generalleri ikna edemediğinden taktiksel hatalar sebebiyle Türk kuvvetleri çok büyük kayıplar vermiştir. Daha sonra M. Kemal’in üstün çabaları sonucu elde edilen başarılar ile (Conkbayırı, Anafartalar, Arıburnu çatışmaları vs.) savaşın kaderi değişmiştir.
Bu konuda bir yabancı yazar -Alan Moorehead- şöyle demiştir: “ M. Kemal şaşırtıcı başarıları ile ne Liman Von Sanders’in ne de başkalarının göremediğini görmüş, Gelibolu’ya Conkbayırı ve Kocaçimen’den egemen olabilineceğini anlamıştı… Küçük rütbeli ama dahi bir Türk subayının orada bulunması müttefikler için harbin en büyük talihsizliklerinden biri oldu” M. Kemalin özellikle karşı taarruzları düşman ilerlemesini durdurmuş, geciktirmiş ve şaşkınlığa uğratmıştır. Askeri anlamda darbeler biçimindeki bu vurucu taarruzlar o kadar etkili olmuştur ki M. Kemal’in bu yöntemleri 2. Dünya savaşında Almanlar tarafından da kullanılmıştır. Öyle ki başarıları ile M. Kemal “Çanakkale’yi üç kez, yalnızca kendi azmi ve komutanlık üstünlüğüyle kurtarmıştı. Üstün komutan, burada hem dehasının ışığını yaktı hem de yurdunun ve ordusunun onurunu kurtardı”(Kaynak: Çağdaş düşünce ışığında Atatürk, s. 95-99)
Görüldüğü üzere M. Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşlarındaki rolü yadsınamayacak derece de büyüktür. Gerçi O’nun büyüklüğü o kadar net bir gerçektir ki görmek istemeyenler dahi gözlerini en ufak açışlarında dahi O’nu görmeye mecbur kalacaklardır.
