İçme su içerisinde bulunan kalsiyum ve magnezyum, sıcak – soğuk dengesinin bozulduğu anda, belli ısılara ulaşıldığında kristalize olmaktadır. Bunun sonucunda kireç oluşumu meydana gelmektedir. Musluktan akan içme suyunda bu oluşum daha sık görülmektedir. Hazır sularda ise daha geç olmasına rağmen yine kireç oluşumu ile karşılaşılacaktır. Dolayısıyla çaydanlıklarınızdan bardaklarınıza kadar birçok eşyada beyaz kireç tanelerini görmeye başlayacaksınız.
Hem evde hem de sanayide büyük bir baş belası olan kireç, çaydanlıklardan elektrikli su ısıtıcılarına, buhar kazanlarından su soğutma kulelerine kadar birçok alanda karşımıza çıkmaktadır. Sanayide kireçle baş etmek, eve göre daha kolay gibi görünebilir. Sanayide gerek kimyasallar gerekse suda kireç oluşumunun engellenmesi gibi uygulamalarla kireç oluşumu ile baş edilebilir. Ama evde aynı işlemleri yapmak pek mümkün olmayacaktır.
Balık Kokusu Nasıl Çıkarılır? (Nasıl Giderilir?)
Sanayide uygulanan kireç sökme ve hatta kireç oluşumu engelleme yöntemleri, ev ortamı için pek uygun değildir. Bu nedenle başka yöntemlere başvurulmaktadır. Kireç sökücüler, kimya devlerinin ortaya çıkarttığı ürünlerin başında gelir; ama bunların kullanımı risklidir ve sağlık açısından da tehlike arz etmektedir. Becerikli ev hanımları ise kendince geliştirdikleri yöntemlerle kireçle baş etmeyi öğrenmiştir. Eğer bu yöntemleri bilmiyorsanız birazdan öğreneceksiniz.
#navFrame,#navMobButton{background:linear-gradient(to top,white,rgba(227,221,192,1));padding:10px;border-radius:6px;box-shadow:0 1px 4px rgba(0,0,0,.23);margin:0;position:fixed;bottom:0;left:0;overflow:hidden;width:100%;display:flex;align-items:center;font-weight:600;font-size:14px!important;z-index:9999999999}.navListScroll{overflow-y:auto;height:250px}.navListScroll::-webkit-scrollbar-track{-webkit-box-shadow:inset 0 0 6px rgba(0,0,0,.3);background-color:#F5F5F5}.navListScroll::-webkit-scrollbar{width:5px;background-color:#F5F5F5}#navFrame{display:none}#navMobHand{display:block;width:37px;height:34px}#navMobButton{height:50px;z-index:99}.navFrameHeader{font-weight:600;font-size:13px;display:flex;justify-content:space-between;align-items:center;padding:5px}#newNavPost{margin-left:0;list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600}.nav-frame-header:first-child .nav-frame{display:block}.nav-frame{list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600;margin-left:10px}.nav-frame-sub a{display:none}.nav-frame-sub{font-size:100%;margin-left:10px}.nav-frame li a.active{position:relative;color:#000;transition:all 0.1s ease-in;padding-left:10px;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}#newNavPost a:hover{transition:all 0.1s ease-in;padding-left:4px;color:#29abe2!important}@media screen and (min-width:900px){#sidebar-home #navFrame{top:0}.content{margin-bottom:-30px}#navFrame{display:block;width:unset;position:relative;border-bottom:4px solid #37b8eb}.navListScroll{height:100%;margin-left:15px}#navMobButton{display:none;position:relative}#navFrame{position:relative}.navFrameHeader .close{display:none}.nav-frame a{padding:5px}.nav-frame-sub{font-size:13px}}.nav-frame a{text-decoration:none;display:block;width:100%;font-size:12px;font-family:Arial,Helvetica,sans-serif;color:#444;font-weight:400;line-height:20px;padding:5px;margin:2px 0}.navFrameHeader .close{color:#fff;background:red;padding:5px 10px;border-radius:4px;border:1px solid darkred}span.listCounter{margin-right:5px;letter-spacing:1px;color:#000;font-weight:700}.nav-frame-header>a.active{color:#000;transition:all 0.1s ease-in;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}.nav-frame-header a{border:none!important}.nav-frame-header>a{display:block;color:black!important;font-weight:600!important;text-decoration:none;line-height:23px;padding:5px}
Limon Tuzu Kullanma Yöntemi
Hepimizin mutfağında mutlaka limon tuzu vardır. Oldukça kolay ve masrafsız olan bu yöntemde ilk olarak çaydanlığın yarısından fazlasına kadar su doldurun. İçerisine 2 yemek kaşığı limon tuzu atın ve kaynamasını bekleyin. Kaynadıktan sonra çaydanlığın sapından tutarak biraz sallayın, dibinde ve duvarında oluşan kireçlerin yerlerinden oynadığını göreceksiniz. Daha sonra içindeki suyu dökün ve birkaç defa durulayın.
Sirke ve Karbonat Kullanma Yöntemi
Oldukça etkili olan bu yöntemin tek olumsuz yanı sirkenin hafif bir koku bırakmasıdır. Bir iki kullanımdan sonra geçecek olan bu koku eğer sizi rahatsız etmeyecekse, çaydanlıklarınızı veya su ısıtıcılarınızı temizlemek için sık sık sirkeyle temizleme yöntemini kullanabilirsiniz. Bunun için çaydanlığın içine yarım çay bardağı kadar sirke koyun ve bir gece bu şekilde bekletin.
Bir gece bekledikten sonra çaydanlığın içinde bir miktar sirke bırakarak gerisini dökün. Üzerine bir yemek kaşığı karbonat ekleyin. Son olarak sünger, bulaşık teli veya bulaşık fırçasıyla birkaç dakika ovun. Çaydanlığın içinde oluşan tüm kireç ve lekeleri temizlemiş olacaksınız.
Patates Kabuklarını Kullanma Yöntemi
Kireçlerin temizlenmesi için patates kabukları da işe yarayan yollar arasındadır. Normal boyutta 1 – 2 tane patatesin kabuklarını soyup çaydanlık içine atın. Üzerine yarıdan fazla olacak şekilde su koyup kaynatmaya bırakın. Bir süre sonra kireçlerin kendiliğinden çözüldüğünü göreceksiniz.
Bu yöntemi de sıklıkla uygulayabilirsiniz. Hatta patates yemeklerini her yaptığınızda bu yöntemi yapmanızı tavsiye ederim. Bir yandan yemeğiniz pişerken, bir yandan patates kabuklarını kaynatabilirsiniz. Bu sayede patates kabuklarını çöpe atmak yerine çaydanlıklarınızın temizliğinde kullanmış olursunuz.
Limon ve Karbonat Kullanma Yöntemi
Çaydanlıkta oluşan kireci temizlemek için kullanabileceğiniz diğer bir yöntem, limon ve karbonat karışımıdır. Bu yöntemi uygulamak için önce çaydanlığın yarısına kadar su doldurun. Ardından bir limonu 4 veya 5 parçaya bölerek suyun içine atın. Daha sonra çaydanlığın dibindeki kireçlerin çözüldüğünü görene kadar suyu kaynatın.
Bir sonraki adımda limon parçalı su ile kaynayan çaydanlığı boşaltın. Ardından bir limon kabuğunun içine biraz karbonat dökün ve çaydanlığın içini ovalayın. Bu işlemle birlikte kirecin çözülmeye başladığını görebilirsiniz. Temizleme işi bittikten sonra bol su ile durulayın. Sonuçta da çaydanlığın iç yüzeyinin parladığını görebilirsiniz.
Tuz ve Sirke Kullanma Yöntemi
Çaydanlığınızın içinde oluşan kireci temizlemek için bir başka yöntem de tuz ve sirke karışımı kullanmaktır. Bu yöntemi uygulamaya başlarken, bir çay bardağı sirke ile bir yemek kaşığı tuzu iyice karıştırın. Bu karışımı çaydanlığın içine koyun ve 10 – 15 dakika kadar bekletin. Daha sonra çaydanlığın içini bir bulaşık süngeri ile ovalayın. Kireçlerin kolayca söküldüğünü göreceksiniz. İşlem bittikten sonra çaydanlığınızı bol suyla durulayın.
Kireç Nasıl Oluşur?
Kireçle baş etmenin yöntemlerini yukarıda öğrendiniz. Peki, kirecin nasıl oluştuğunu biliyor musunuz? Musluklardan akan sular, belediyeler tarafından çeşitli arıtma ve zenginleştirme işlemlerinden geçerek evinize ulaşır. Bu işlemler sırasında suyun içerisinde CaCO3 formundaki kalsiyum ve MgCO3 formunda magnezyum oluşur. Bu iki bileşik, sıcak – soğuk dengesinin bozulduğu zamanlarda, belli ıslarda kristal forma geçmektedir. Bu şekilde de kireç dediğimiz yapılar oluşmaktadır.
Filtreleme, yumuşatma, ozmos ve iyon tutucu kullanma gibi yöntemlere başvursanız dahi kireç oluşumunu önlemeniz mümkün değildir. Hatta hiçbir su sisteminde kireç oluşumunun önlemediğini bilmelisiniz. Bunun nedeni, sıcak suyun 30 derece üstü sıcaklıklarda soğuk metal ile temas etmesi, soğuk su içinde çözünmüş halde bulunan kalsiyum ve magnezyumun bir kısmının kristalleşerek katı forma dönüşmesidir.
Yüzeylerde kireç oluşumu, yaklaşık olarak 280C ila 400C arasında gerçekleşmeye başlar. Aynı zamanda su sıcaklığı ne kadar artarsa kireç oluşumu da aynı hızla artacaktır. Su ısındıkça buharlaşırken, içerisinde katılaşan kalsiyum ve magnezyum mineralleri kalacaktır. Hatta su buharlaştıkça yenisi eklendiğinde kireç miktarının artmasına da neden olunur. Örneğin; çaydanlıktaki suyunuz kaynadıkça azaldığında, siz de yeni su eklerseniz kireç oluşumunu tetikleyen minerallerin artmasına neden olursunuz.
Gıda sektöründe kullanılan birçok cihazda kireç oluşumu büyük sorunları beraberinde getirir. Kontaminasyon kaynağı olarak görülmektedir ve arındırılması mutlaka gerekmektedir. Bu nedenle suyun pahalı filtreleme sistemlerinden geçirilmesinden kimyasal kullanımına kadar birçok yöntem kullanılmaktadır. Elbette kimyasalların arındırılması da büyük bir öneme sahiptir. Ama bunlar gıda sanayisinde çeşitli uygulamalarla yapılabilmektedir.
Kireç Oluşumu Nasıl Engellenir?
Sanayide kireçle mücadele etmenin başlıca yolu, suyun içerisine kireç önleyiciler eklenmesinden geçer. Elbette bunlar sizin tahmin ettiğiniz kimyasallardan değildir. Suyun içerisinde kireç oluşumuna neden olan minerallerin bağlanmasına dayalı maddelerdir. İyonlar bağlanarak kireç oluşumu önlenir ve sistem suyuna sürekli dozajı sağlanır. Ama bu sistemler, evlere henüz tam anlamıyla uygulanamamaktadır.
Kireç oluşumuna neden olan kalsiyum ve magnezyum, insan sağlığı için zarar değildir. Ama cihazlarımızın bozulmasına, bardaklarımızın ve çaydanlıklarımızın kirli görünmesine sebep olur. Aynı zamanda çayın veya kaynatılarak kullanılacak suyun tadının bozarlar. Dolayısıyla kireçle sadece oluştuğunda değil, henüz oluşmadan da baş etmek gerekebilir. Bu noktada suyun yumuşatılarak kullanılması en çok başvurulan yöntemdir ve ev tipi su arıtma sistemlerinde kullanılmaya başlanmıştır.
Mum Lekesi Nasıl Çıkarılır?
Kireç oluşumunun önlenmesi için kullanılan yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tuzla Rejenere Edilen Su Yumuşatma Cihazı: Magnezyum ve kalsiyum sudan alınır ve yerine sodyum bırakılır.
- Su Kimyasalı: Kimyasallarla magnezyum ile kalsiyum minerallerinin kristalleşmesine engel olur.
- Ters Ozmos: Sadece magnezyum ve kalsiyum değil, sudaki bütün minerallerin sudan ayrılması işlemidir.
- Polifostat: Magnezyum ve kalsiyumun sudan ayrılmasını önleyen bir yöntemdir.
- Reçine: Magnezyum ve kalsiyumu sudan ayırmayı sağlamaktadır.
Çaydanlık ve su ısıtıcılarında oluşan kireçler hemen her ev kadınının ortak sorunudur. Eğer kullanılan içme suyunun kireç seviyesi yüksekse bu problemi sık sık yaşıyorsunuz demektir. Çaydanlıklarda oluşan kireçlenmeler, kararmalar veya yağ lekesi gibi sorunları çözmenin elbette birçok yolu var. Bunlardan en pratik olanı belki de bu amaç için üretilmiş kimyasal deterjan ve çözücülerdir. Ancak uzmanlar bu yöntemi pek önermemektedir.
Çünkü suyla ne kadar yıkansa da kimyasal maddeler çaydanlık içerisinde kalabilir ve zamanla sağlık için tehlike oluşturacak bir boyuta ulaşabilir. Bu doğrultuda biz sizler için en doğal, en pratik ve en masrafsız olan yöntemleri araştırdık. Belirli zamanlarda yapacağınız bu yöntemler sayesinde her zaman tertemiz ve pırıl pırıl bir çaydanlığınız olacaktır. Aynı zamanda hem elleriniz tahriş olmayacak hem de sıfır masrafla yapıldıkları için aile ekonomisine katkıda bulunmuş olacaksınız.