Davranış Bozukluğu Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi

Davranış bozukluğu kategorisinde yer alan davranışlar genellikle kişinin kendi haklarına ve toplumun ahlak kurallarına aykırı olan davranışlar bütünüdür. Kontrolsüz olan bu davranışlarda genel olarak karşıdaki kişinin en temel haklarının ihlal edildiği durumlar ortaya çıkmaktadır. Hatta bazen suç denebilecek ağırlıktadır. Davranış bozukluğu toplumda oldukça sık rastlanan bir rahatsızlıktır.

Yapılan araştırmalar ergenler arasında görülme sıklığının %15 civarında olduğunu bildirmektedir. En sık görülen davranış bozuklukları; şiddete eğilim, maddi zarar veren hareketler, çok sık yalan söyleme, maddi şeyler çalma gibi davranışlardır. Belirtilen bu davranışlar ile çocukların ve ergenlik dönemindeki kişilerin basit davranışları birbirine karıştırılmamalıdır.

Bipolar Bozukluk Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi Nelerdir?

Davranış bozukluğu olan kişilerde yaptıkları davranıştan dolayı utanç duymak ya da pişman olmak gibi durumlar söz konusu değildir. Aksine yanlış davranışın az bile olduğu daha fazlasının yapılması gerektiği düşüncesi hakimdir. Bu kişiler hissiyatlarını tamamen kaybetmiş, umursamaz kişilerdir. Sosyal olmayan kişilerin tanısının koyulmasında da bu davranışlar dikkate alınabilir.

Davranış Bozukluğu Nedir?

Davranış bozukluğuu olduğunun belirlenmesi için süreklilik ve aşırılık gerekmektedir. Davranış bozukluğunun nedenlerini incelediğimizde karşımıza dikkat çekme istekleri ortaya çıkmaktadır. Çocuklukta ilgisizlik, şiddet ve taciz görenler ileride davranış bozukluğu görülebilir. Güçlü olduğunu gösterme, intikam alma hissi, şiddete meyilli olma, taciz, yalan söyleme, hırsızlık, çevreye fiziksel zararlar verme ve çocuğun özgüven eksikliği bu davranışların sonuçlarıdır.

Davranış Bozukluğunun Çeşitleri Nelerdir?

İnsanlar yaşadığı olumsuz olaylar sonucunda duygularını bastırarak savaşmaya çalışırlar. Ancak baş edemediklerinde bu duygular farklı şekillerde kendini gösterebilmektedir. Bunlar, şiddet, hırsızlık, yalan söyleme gibi davranışlardır. Bu özellikler sürekli hale gelmeye başladığında, hem kişinin kendine hem de çevresindekilere zarar verme durumu ortaya çıkar.

Davranış Bozukluklarından Şiddetin Özellikleri Nelerdir?

Şiddet eğilimi olan kişiler çoğunlukla bunu geçmiş zamanda yaşamış kişilerdir. Yaşanmışlıktan kasıt; maruz kalmak ya da seyirci kalmaktır. Şiddet uygulayan kişi geçmişte ailesi tarafından şiddete maruz kalmış, bu durumdan etkilenmiş ya da bunu ailesinden gördüğü için doğru bir şey sanarak kendi de başkalarına uygulayabilmektedir.

Kendisine şiddet uygulanmasa bile aile bireylerinin birbirine uyguladıkları şiddete seyirci olan kişiler de yine aile büyüklerinden gördüğü bu davranışı iyi bir davranış olarak özümseyebilir. Şiddete eğilimi olan kişilerin temel nedenleri bunlardır. Şiddete yönelik kişilerin genel özellikleri ise şu şekildedir:

• İnsanlara hatta kendilerine bile saygıları yoktur.
• Yalnız kalma, terk edilme korkuları son derece yüksektir.
• Bu kişiler çok kolay yalan söylerler ve diğer kişileri küçümseyerek kendilerini yüceltirler.
• Aşırı derece kıskançlık duyarlar. Özellikle şiddete maruz bıraktıkları kişileri kıskanırlar. Şiddet de zaten böyle durumlar sonrasında kendini gösterir.
• Alkol, sigara gibi kötü alışkanlıklara daha yatkın bünyeleri vardır. Şiddet alkol kullanımı sonrasında da kendini gösterebilir.

Davranış Bozukluklarından Çalmanın Özellikleri Nelerdir?

Çalma eğilimi olan kişiler, genellikle kendilerini istemsiz olarak yapıyorum diyerek savunurlar. Ancak iki şeyi birbirinden ayırmak gerekir. Çalma hastalığı olan kişiler gerçekten istemsiz olarak bunu yaparlar ve sonrasında utanç duyarlar ama davranış bozukluğu olan kişiler çalmış olmaktan rahatsız olmazlar, sonrasında da herhangi bir pişmanlık duymazlar.

Çalmak gibi bir davranış bozukluğu olan kişilerin genel özellikleri şu şekildedir; Bu kişilerin, kişiliklerinin temelinde doyumsuzluk yatar. Öyle ki varlıklı ve her şeyi elde etme imkanı olan bir birey bile olsa başkalarına ait şeyleri isteyebilirler. Bu davranış çocuklarda, yetişkinlerde ve yaşlılarda görülebilir.

Obsesif – Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir? Nedenleri, Belirtileri, Korunma Yolları ve Tedavisi

İnsanların her hareketi çeşitli davranışları sergilemesiyle sonuçlanır. Yapılan bu hareketlerin kontrolsüz şekilde hem kişiye hem de kendisine fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik zararlar vermesi bu hareketlerin sorunlu olduğunu ortaya koyar. Bu kontrolsüz hareketlerin tamamına davranış bozukluğu denir.

Davranış Bozukluklarından Yalan Söylemenin Özellikleri Nelerdir?

Yalan söyleme bazen ihtiyaç anında yapılabilen bir davranıştır ancak bu davranış bozukluğu olarak ele alınınca pembe yalanlar ve nadiren söylenen yalanlar ortadan kalkar. Yalan söylemek gibi bir davranış bozukluğu olan kişi gerekli-gereksiz her durumda yalan söyler. Yalan söylemekten keyif alır. Sonrasında da pişmanlık duymazlar.

Yalan söyleme hastalığı olan kişilerin genel özellikleri şöyledir; sosyal ortamlarda ya da toplum içinde asimile olmuş kişiler yalan söylemeye daha meyillidir. Ahlaki değerlerinin önemini ciddiye almayan, toplum kurallarını umursamayan bireyler haline gelmiş kişilerdir. Çoğu kişi beğendiği, yerine geçmek istediği kişiyi model alır. Ve bu kişi olmak için yalan söyler, şiddet içeren davranışlarda bulunurlar.

Davranış Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?

Sevgiye olan muhtaçlık psikolojide bazı dengelerin bozulması neticesinde de çeşitli davranış bozukluklarının ortaya çıkabilir. Kendini yalnız hisseden kişiler, kendilerine bu şekilde eğlence yaratabilir. Çocuklukta şiddet görmüş veya bastırılmış duyguları olan çocuklar ileride bunu bir davranış bozukluğuna çevirebilmektedirler.  Genelikle yaşanmışlıklar sonucu bu davranışlarda meydana gelen bozukluklar kişinin kendine ve başkalarına zarar vermesine neden olmaktadır.

Davranış Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Davranış bozukluğu olan kişiler genellikle bundan zevk alan ve tekrarlayan kişilerdir. Eğer aşağıdaki belirtiler tekrarlanıyorsa mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.

• Başkalarına gözdağı vererek korkutma, şiddet gösterme ve kavga başlatmak,
• Bazı şiddet içeren nesnelerle birine ciddi zararlar vermek, örneğin yangın çıkarmak, öldürmeye yeltenmek,
• İnsanlara acımasız fiziksel davranışlarda bulunmak,
• Hayvanlara karşı şiddet uygulamak,
• Sürekli hırsızlık ve soygun yapmak, mağazalardan veya tanıdıklarından bir şeyler çalmak,
• Cinsel olarak tacizde bulunmak,
• İnsanların eşyalarına evine, arabasına zarar vermek, zorla girmek,
• Sürekli yalan söylemek ve bunu alışkanlık haline getirmek,
• Aşırı derecede antisosyal davranışlar göstermek.

Davranış Bozukluğu Nasıl Önlenir?

Davranış bozukluğunda en başta çocuklukta ailesinin davranışları çok önemlidir. Aile içi şiddet, bastırılmış duygular, taciz, gibi psikolojiyi doğrudan etkileyen olayların yaşanması engellenmelidir. İleri yaşlarda meydana gelen davranış bozukluğunun temel nedenleri çocukluğa dayanmaktadır. Davranış bozukluğu olan çocuklar için hemen bir uzmanla görüşülmeli ve tedaviye başlanmalıdır.

Çocukların gelişim dönemlerindeki problemleri çocuktur deyip geçilmemelidir. Çocuklar bazı problemleri atlatıyormuş gibi gözükerek normal hayata uyum sağlayabilirler ancak ileri yaşlarda, çocukken yaşadıkları farklı bozukluklara sebebiyet verebilmektedir.

Davranış Bozukluğunun Tedavisi Nedir?

Davranış bozukluğunun derecesine göre farklı tedaviler uygulanmaktadır. Psikoterapi ilk denenecek yoldur. Psikoterapi ile kişi davranış bozukluklarından kurtulabilir. Eğer davranış bozukluğu tehlikeli hale gelmişse ve psikoterapi ile önlenemiyorsa ilaç tedavisi uygulanabilmektedir.