Halil İnalcık Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Halil İnalcık, bir asırlık hayatı boyunca, Osmanlı-Türk tarihine ışık tutan sayısız esere imza atmıştır. Yazdığı kitapları tamamen objektif bir dille kaleme alan İnalcık, tarihin en önemli isimlerinden biri olarak adını unutulmazlar arasına yazdırmayı başarmıştır. En önemli eserleri arasında; The Ottoman Empire, The Classical Age ve Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet gibi kitaplar yer almaktadır.

100 yaşına yalnızca 40 gün kala hayata gözlerini yuman, arkasında sayısız eser ve öğrenci bırakan, Türk halkı için son nefesine kadar özverili bir şekilde hizmet sunan ünlü tarih profesörü ve bilim adamıdır. 20. yüzyılın başlarında Türkiye’de doğmuş olmasına rağmen hayatının 20 yılını Amerika’da geçiren İnalcık, sayısız üniversiteden fahri doktora unvanına sahiptir. Öğrencileri arasında, günümüzün en zeki ve bilgili insanları arasında gösterilen İlber Ortaylı, Ali Yaycıoğlu gibi ünlü isimler de bulunmaktadır.

Ahmet Cevdet Paşa Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Özellikle Osmanlı tarihi hakkında yaptığı çalışmalar ile ön plana çıkan İnancık, Türk tarihinin yurt dışındaki en bilinen öğretmenlerinden bir tanesidir. Pek çok dile çevrilmiş olan 1974 yılında kaleme aldığı Osmanlı İmparatorluğu’nun 300 yıllık bir dönemini anlattığı kitabı; “The Ottoman Empire Classical Age 1300-1600”, İngiltere’de ve İngilizce olarak yazılmış olmasına rağmen neredeyse dünyanın her yerindeki üniversitelerde ders kitabı olarak kullanılmaktadır.

#navFrame,#navMobButton{background:linear-gradient(to top,white,rgba(227,221,192,1));padding:10px;border-radius:6px;box-shadow:0 1px 4px rgba(0,0,0,.23);margin:0;position:fixed;bottom:0;left:0;overflow:hidden;width:100%;display:flex;align-items:center;font-weight:600;font-size:14px!important;z-index:9999999999}.navListScroll{overflow-y:auto;height:250px}.navListScroll::-webkit-scrollbar-track{-webkit-box-shadow:inset 0 0 6px rgba(0,0,0,.3);background-color:#F5F5F5}.navListScroll::-webkit-scrollbar{width:5px;background-color:#F5F5F5}#navFrame{display:none}#navMobHand{display:block;width:37px;height:34px}#navMobButton{height:50px;z-index:99}.navFrameHeader{font-weight:600;font-size:13px;display:flex;justify-content:space-between;align-items:center;padding:5px}#newNavPost{margin-left:0;list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600}.nav-frame-header:first-child .nav-frame{display:block}.nav-frame{list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600;margin-left:10px}.nav-frame-sub a{display:none}.nav-frame-sub{font-size:100%;margin-left:10px}.nav-frame li a.active{position:relative;color:#000;transition:all 0.1s ease-in;padding-left:10px;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}#newNavPost a:hover{transition:all 0.1s ease-in;padding-left:4px;color:#29abe2!important}@media screen and (min-width:900px){#sidebar-home #navFrame{top:0}.content{margin-bottom:-30px}#navFrame{display:block;width:unset;position:relative;border-bottom:4px solid #37b8eb}.navListScroll{height:100%;margin-left:15px}#navMobButton{display:none;position:relative}#navFrame{position:relative}.navFrameHeader .close{display:none}.nav-frame a{padding:5px}.nav-frame-sub{font-size:13px}}.nav-frame a{text-decoration:none;display:block;width:100%;font-size:12px;font-family:Arial,Helvetica,sans-serif;color:#444;font-weight:400;line-height:20px;padding:5px;margin:2px 0}.navFrameHeader .close{color:#fff;background:red;padding:5px 10px;border-radius:4px;border:1px solid darkred}span.listCounter{margin-right:5px;letter-spacing:1px;color:#000;font-weight:700}.nav-frame-header>a.active{color:#000;transition:all 0.1s ease-in;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}.nav-frame-header a{border:none!important}.nav-frame-header>a{display:block;color:black!important;font-weight:600!important;text-decoration:none;line-height:23px;padding:5px}

Halil İnalcık Kimdir?

Halil İnalcık dünyaca ünlü profesör ve bilim adamı kimliğinin yanı sıra son derece pozitif ve hayat dolu bir insandır. Zaten 100 yıllık uzun ömrünü de bu enerjisine borçludur. Bir asırlık ömrüne çok değerli eserler sığdıran hocaların hocası Halil İnalcık’ın yazdığı kitaplar birçok yabancı dile çevrilmiştir. Ölümünün ardından hakkında anlatılan hikayelere göre 93 yaşındayken dahi, ders vermek için gittiği okuluna yürüyerek giden, araba ile onu almak isteyenleri reddeden bir insandır.

Klasik müziğe olan tutkusu ve sadece tarihe değil aynı zamanda sanata olan düşkünlüğü de bilinmektedir. Özellikle kendi kişisel arşivi için pek çok şiir kaleme alması, onun çok yönlülüğünü vurgulamaktadır. Kendisi neredeyse tüm dünya tarihçileri tarafından en büyük Osmanlı tarihçisi olarak kabul edilmiştir. Yaşadığı süre içerisinde siyasi duruşu, devlet politikası hakkındaki görüşleri gibi politik sebeplerden ötürü eleştirilerin hedefinde olmuş olsa da, her daim bilgisi ve kattıkları ile hatırlanacak olan dev bir bilim insanıdır.

Halil İnalcık’ın Hayatı

7 Eylül 1916’da İstanbul’da dünyaya gelen Halil İnalcık’ın babası Kırım göçmeni Seyit Osman Nuri Bey, annesi Ayşe Bahriye Hanım’dır. İlköğretimini Ankara Gazi Mektebi’nde tamamladı. Ardından Sivas Muallim Mektebi’ne gitti ve orta okulu Ankara Gazi Muallim Mektebi’nde bitirdi. Lise eğitimi için Balıkesir’e giden, “Hocaların Hocası” diye bilinen İnalcık, 1935 yılında Necati Bey Muallim Mektebi’nden mezun oldu.

Üniversite eğitimi için Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Bölümüne başlayan İnalcık, Fuat Köprülü’nün derslerini yakından takip etmiştir. Kısa süre içerisinde Köprülü’nün dikkatini çekerek, onun takdirini kazanmıştır. 1940 yılında yüksek öğrenimini bitirip mezun oldu. 1942 yılında Türkiye’de sosyoekonomik tarih yazıcılığının ilk örneklerinden olan Tanzimat ve Bulgar Meselesi tezini bitirdi ve bununla doktor unvanını aldı.

Fuat Köprülü’nün kanaati ve tavsiyesi sayesinde kendi üniversitesinin kürsüsüne yardımcı olarak atanmıştır. Daha sonraki yıllarda önce doktora ardından doçent olan İnalcık, 1945 yılında çalıştığı okuldaki meslektaşı olan Işıl Hanım’la evlenmiştir. 1949 yılında ihtisasını geliştirmesi için İngiltere’ye gönderildi. Burada British Museum’da Türkçe yazmalar üzerine çalıştı ve Osmanlı’ya dair ilk kaynakları da buradan topladı.

Burada kaldığı süre boyunca sayısız seminer ve eğitime katılarak kendini geliştirdi. Aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu hakkında da sürekli kaynak taraması yapıyordu. Fernand Braudel’in II. Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası isimli eseri Halil İnalcık üzerinde çok büyük etki yarattı. 1951 yılında Türkiye’ye döndükten sonra bu eseri anlatan bir yazı kaleme aldı.

Başarılı kariyeri ile kısa süre içerisinde beğeni toplayan İnalcık 1947 yılında Türk Tarih Kurumu üyeliğine seçilmiştir. Bir süre Columbia Üniversitesi’nde eğitim veren İnalcık bu süre içinde yurt dışında sayısız kongreye katılmıştır. 1952 yılında Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği teziyle profesörlük unvanı aldı. 1956 ve 1957 yıllarında Harvard Üniversitesi’nde bulundu. Burada Amerikan ve İslam tarihi gibi dersleri izlerken yine Osmanlı’nın kaynaklarına bakmayı da ihmal etmedi.

1961 yılında Kıbrıs hakkında araştırma yapmak için Kıbrıs’a gitti. Kıbrıs Vakıflar İdaresi’nde Kıbrıs kadılıklarına ait 56 sicil defterini inceledi. Beyrut’ta kaldığı bir dönem ise Arapçasını ilerletme konusunda onun için bir fırsat oldu.  1972 ile 1992 yılları arasında 20 yıl boyunca Amerika’da çalışmış ve yaşamıştır. Chicago gibi dünyanın en saygın üniversitelerinden bir tanesinde görev alan İnalcık, Amerika’da yeni yaşamaya başladığı zaman İngiltere’ye giderek adını tüm dünyaya duyuran kitabını yayınlamıştır. 1986 yılında Chicago Üniversitesi’nden emekli oldu.

1993 yılı sonrasında yeniden Türkiye’ye dönen İnalcık pek çok üniversiteden fahri doktora alan ve neredeyse en çok fahri doktorası bulunan bilim insanlarından bir tanesidir. Halil İnalcık bir asırlık hayatı boyunca birçok ödülün sahibi olmuştur. Boğaziçi, Selçuk, Atina, Uludağ, Chicago Üniversiteleri ile Hebrew University of Jerusalem ve University of Bucharest’ten fahri doktora unvanı almıştır.

Mahatma Gandhi Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi

1994 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi isimli iki cilt halindeki kitabını yayınladı. 1998 yılında dönemin Cumhurbaşkanı olan Süleyman Demirel’in elinden İstanbul Üniversitesi Türkiye Enstitüsü ödülünü aldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü Araştırma Kurulu ve Kültür Bakanlığı Osmanlı Bilim ve Kültür Mirası’nın 700. Yılı Anma Komitesi üyeliklerine seçildi. 1999 yılında Balıkesir Üniversitesi’nden, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı’ndan şükran plaketleri aldı.

2001 yılında Sofya Üniversitesi tarafından fahri doktora unvanı verilen başarılı isme 2002 yılında Macaristan Cumhurbaşkanı tarafından Macaristan Liyakat Nişanı verildi. Sosyal bilimler alanında en başarılı 2000 bilim insanı arasında gösterilen İnalcık 25 Temmuz 2016’da Ankara’da vefat etmiştir. Dünyanın en ünlü Osmanlı tarihçilerinden bir tanesi olması sebebiyle, Osmanlı döneminde protokol mezarlığı olarak kullanılan Fatih Camii’ne defnedilmiştir.

Halil İnalcık’ın Eserleri

Halil İnalcık Türkçe eserler vermiş olmasının yanında, sayısız İngilizce eseri de kaleme almıştır. Zaten bu nedenle Türk ve Osmanlı tarihini yurt dışına bu denli duyurabilmeyi başarmıştır. Hiç şüphesiz eserleri içinde en büyüğü 1974 yılında Londra’da kaleme aldığı “The Ottoman Empire: 1300-1600” dır.

Eserin en önemli özelliği tamamen objektif bir dille yazılmış olmasıdır. Kitap bu güne kadar 7 Balkan diline ve Arapçaya çevrilmiştir. Kitabın yayınlanmasından neredeyse 30 yıl sonra, 2003 yılında Ruşen Sezer tarafından Türkçeye çevrilerek Türk halkının da faydalanabileceği altın bir kaynak haline gelmiştir.

Hayatı boyunca 25 kitap ve 310’dan fazla makale yazan Halil İnalcık, eserlerini genellikle Osmanlı’nın siyasal tarihine yönelik olarak hazırlamıştır. Araştırmalarını son derece titizlikle yürüten İnalcık, hikayesel bir dil yaratarak eserlerini eğlenceye yönelik yazmak yerine öğretmeyi amaçlamıştır. Bu nedenle kitapları hala dünyanın pek çok yerinde ders kitabı olarak okutulmaktadır. Değerli tarihçinin kaleme aldığı eserlerden bazıları şunlardır;

• The Ottoman Empire, The Classical Age, 1300-1600, 1974 (Osmanlı İmparatorluğu, Klasik Çağ)
• Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanid
• The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire, Bloomington, 1993
• Gazavat-ı Sultan Murad b. Mehemmed Han
• Ottoman Civilization (Gunsel Renda ile birlikte), 2003
• Essays in Ottoman History
• Fatih Devri Üzerine Tedkikler ve Vesikalar, 1954
• Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, 2000
• Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt 1 – Cilt 2
• Tanzimat ve Bulgar Meselesi
• Şair ve Patron, 2003
• Atatürk ve Demokratik Türkiye, 2007
• Devlet-i Aliyye, 2009
• Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı
• Kuruluş ve İmparatorluk Sürecinde Osmanlı, 2011
• Devlet-i ‘Aliyye: Tagayyür ve Fesad, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar II, 2014
• Kanunname-i Sultani Ber Muceb-i Örf-i Osmani
• Osmanlı’da Devlet Hukuk Adalet
• Osmanlı Uygarlığı