Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
İbn-i Sina, 980 yılında, Özbekistan’ın Buhara şehri yakınlarındaki Afşana kentinde doğdu. Babası Abdullah, Samani İmparatorluğu’nun önemli şehri Belh’ten gelen saygın bir bilim adamıydı. Buhara’da iyi bir eğitim aldı. Olağanüstü bir bellek ve üstün bir zekaya sahipti. 14 yaşına geldiğinde öğretmenlerini geçmeye başlamıştı. 16 yaşında tıbba başladı ve tıpla ilgili bilgileri öğrenmekle kalmayıp yeni tedaviler de geliştirdi. 19 yaşında doktor unvanı elde etti ve ücret almadan hastaları tedavi etmeye başladı.
İbn-i Sina ilk defa 997 senesinde tehlikeli bir hastalıktan kurtardığı Emir’in yanında çalışmaya başladı. Bu hizmetinin karşılığında ödül olarak Samanilerin resmi kütüphanesinden dilediğince yararlanmaya başladı. Kütüphanede kısa süre sonra bir yangın meydana geldi ve düşmanları onu bilerek kundaklama yapmakla suçladı.
İbni Sina, 22 yaşında babasını kaybetti. 1004 yılında Samani Hanedanı sona erdi. Gazneli Mahmud’un teklifini geri çevirdi ve batıya, Ürgenç’e gitti. Buradaki vezir bilim dostuydu ve ona küçük de olsa bir maaş bağladı. Yetenekleri için kullanma sahası arayan İbn-i Sina, Merv’den Nişabur’a ve Horasan sınırlarına kadar bölgeyi adım adım dolaştı. Kendisi de şair ve bilim adamı olan ve İbn-i Sina’ya sığınak sağlayan hükümdar Kâbus, çıkan bir ayaklanmada hayatını kaybetti. Bu arada İbn-i Sina, şiddetli bir hastalığa yakalanmıştı. Hazar Denizi kıyısındaki Gorgan’da eski bir arkadaşına rastladı ve onun yanına yerleşti. Bu kentte mantık ve astronomi dersleri vermeye başladı. Kanun kitabının başlangıcı da bu döneme rastlar.
İbn-i Sina, bir süre sonra Rey’de ve Kazvin’de çalışmaya başladı. Bu arada yeni eserler yazdı. İsfahan valisinin yanına yerleşti. Bunu öğrenen Hamadan emiri İbn-i Sina’yı yakalattı ve hapsetti. Savaş sona erdikten sonra Hamadan emirinin yanında çalıştı. Kısa süre sonra kardeşi, iyi bir öğrencisi ve iki köleyle birlikte kılık değiştirip şehirden kaçtı. Tehlikeli bir yolculuktan sonra çok iyi karşılandıkları İsfahan’a ulaştı.
İbn-i Sina’nın kalan 10 ya da 12 yılı Ebu Cafer’in hizmetinde geçti. Burada doktor, bilim danışmanı olarak çalıştı ve hatta savaşlara bile katıldı. Bu yıllarda edebiyat ve filoloji ile uğraştı. Bir Hamedan seferi sırasında şiddetli bir kolit atağına yakalandı. Hamedan’a vardığında önerilen tedavileri uygulamadığı için. 1037 Haziranında Ramazan ayında 57 yaşında öldü. Ölüm döşeğindeyken tüm mallarını yoksullara bağışladı, kölelerini azat etti. Kabri Hamedan’dadır.
İbn-i Sina’nın Eserleri
İbn-i Sina’nın 276 eseri olup, bu eserler arasında en önemli olanlar:
Risale fi-İlmü’l-Ahlak (Ahlak Konusunda Kitapçık)
İşaret ve’l-Tembihat (Mantık, fizik ve metafizik konularını içerir.)
Kitabü’ş Şifa (Bir felsefe ansiklopedisidir. rağmen tıptan çok matematik, fizik, mantık, metafizik, ilahiyat, ekonomi, siyaset ve musiki konularını içerir.)
El-Kanun fi’t Tıp (Tıp ile ilgili zamanın bilgilerini içerir.)
Kitab’ül-Necat (“Kurtuluş Kitabı” Metafizik konularını içerir)
