İnme
Genel olarak felç, zehirleme ya da yaralanma sonucu vücudun bir bölümü ya da tamamının hareket yetisinin kaybına denir. İnme ya da diğer adıyla felç adı verilmektedir. Dünyada kalp rahatsızlığı ve kanser hastalığından sonra en çok ölüme sebebiyet veren hastalık felç yani inmedir. Felç terimi sinirlerin devre dışı kalması anlamına gelen Yunanca bir kelimeden türemiştir. Bunun sebebi ise genellikle motor sinir sisteminin devre dışı bırakılmasından kaynaklanmaktadır.
Felç, beynin herhangi bir bölgesinde oluşabilir. Yaşanan 10 felçten 8’i beyindeki damarda oluşan pıhtıdan kaynaklanan bir tıkanıklık ile nedeniyle meydana gelmektedir. Felçler iki sebepten oluşmaktadır; birincisi tıkanıklık nedeniyle; ikincisi ise kanama nedeni ile oluşmaktadır.
Felç Türleri
İskemik felç ve Hemorajik felç olarak ikiye ayrılmaktadır. Ayrıca iskemik felç Hemorajik felce nazaran daha fazla görülmektedir. Ayrıca iskemik felç kendi içinde iki alt dala ayrılmaktadır:
- Trombotik felç: Trombotik felç kan pıhtısının beyne giden büyük arterlerden birinde oluşan tıkanma sonucunda meydana gelmektedir.
- Embolik felç: Kan pıhtısının vücudun herhangi başka bir yerinde meydana gelip; kan dolaşımına karışıp beyninizdeki damarı tıkaması ile birlikte embolik felç meydana gelmektedir.
Serbest olarak dolaşmakta olan pıhtılar damara sertleşmesine neden olmaktadırlar bu duruma ateroskleroz denilmektedir. Ateroskleroz kan akışına müdahale eden ya da kan akışını durduran bir oluşumdur. Kan pıhtıları ise buradaki oluşumdan bir plağın kopması suretiyle oluşmaktadır.
Hemorajik felç iskemik felce nazaran daha nadiren rastlanılmaktadır. Lakin iskemik felce nazaran ölüm riski daha fazladır. Hemorajik felcin oluşmasına beynin bir bölgesinde meydana gelen kontrolsüz kanamanın beynin bir kısmını tamamen doldurup o kısımdaki beyin hücrelerine zarara uğratır veya da beyin hücrelerinin tamamen ölmesine neden olmaktadırlar.
Bir tıkanma sonucunda beyindeki kan akışının durması ya da çok kısa süreli dahi olsa beyne kan gitmemesi nedeni ile beyne oksijen gitmemesi sonucu beyindeki nöronların besin veya da oksijen yetersizliği sebebiyle ölmesi için yeterlidir.
Belirtilen her iki felç de kalıcı ya da geçici hasara neden olabilmektedir.
Felç Nedenleri
Felç oluşum nedeni genel olarak sinir sistemi ya da omurilikte oluşan hasarın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bunlar;
- İnme,
- Travma,
- Çocuk felci,
- Serebral palsi,
- Periferik nöropati,
- Parkinson hastalığı,
- Gıda zehirlenmesi,
- Çoklu skleroz,
Ek olarak, bazı kullanılan ilaçlar sinirlerin işlevini de oldukça etkilemektedir ve nadir durumlarda felce neden olabilmektedir.
Felç Belirtileri;
- İnme,
- Kol veya da bacaklarda daha çok yüz kaslarında hissizlik ya da zayıflık,
- Konuşurken veya da anlama kabiliyetinde zorluk yaşama,
- Sersemlik,
- Dil tutulması,
- Tek gözde veya da her iki gözde de görme yetisinde zayıflama,
- Yürüme de zorluk çekme,
- Vertigo,
- Aniden baş gösteren, şiddetli baş ağrısı,
Bu belirtilerinden en az bir veya da daha fazlası görülmesi durumunda hasta en yakın hastaneye başvurmalıdır. Hastanın hastaneye ulaştırılması konusunda zamanlama ciddi önem taşımaktadır; her saniyede inmenin bıraktığı hasarda kalıcılık oranı artacaktır dolaylı olarak erken gidilen her saniyede ise iyileşme ihtimali daha da artacaktır.
Felç Tedavisi
Hemorajik felç tedavisi
Doktorunuz baskıyı ve baskı sonucu oluşabilecek hasarı azaltmak amacıyla kanamanın merkezini bulmaya veya da kanamayı durdurmaya çalışacaktır. Bunu yapabilmesi için hastanın ameliyat olması gereklidir.
İstemik felç
Çektirdiğiniz tomogrofi sonucu iskemik felç geçirdiğiniz teyit edilmesi durumunda size doktorunuz pıhtı eritici ilaç tedavisine başlayacaktır. Bu ilaç ise beyindeki pıhtıyı azaltarak yok ederek beyinde oluşan hasarı azaltmaya çalışır.
Felçten korunmak için yapılması gerekenler
- Bol bol su içmek,
- Yüksek tansiyon veya yüksek kolesterol gibi hastalıklara sahip iseniz bunu göz önünde bulundurarak kendinizi kontrol altında tutmanız gerekmektedir.
- Damarsal bir hastalığa sahipseniz yılda bir muhakkak check-up yaptırmalısınız.
- Tansiyonunuzu düşük tutmak istiyor iseniz beslenme alışkanlığınıza dikkat etmelisiniz.
- Düzenli olarak egzersiz ya da kan dolaşımını hızlandırarak inme riskini azaltabilirsiniz.
- Aritmi hastaları inme oluşum riski çok yüksek olduğu için ömür boyu kan sulandırıcı ilaç tedavisini uygulamak zorundadır.
www.aykutsaritas.com