Kekik Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Kekik Ballıbabagiller familyasına ait, anzer çayı, adi kekik, beyaz kekik, Girit kekiği, güvey otu ya da catır olarak da bilinir. Adi kekiğe halk arasında Akdeniz kekiği de denir. Yemeklere tat veren kekiğin sağlık alanında kullanımı mevcuttur. Eski çağlarda da, günümüzde de kekik şifalı bitki olarak görülüp, tedavi edici özelliğinden faydalanılmıştır. Sindirimi kolaylaştırıcı, stresi azaltıp sakinleştirici, iştah açıcı ve romatizmal hastalıklara yararlı olması gibi birçok olumlu özelliği vardır.

Kekik, binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Kekiğin nasıl kullanılacağı ile ilgili bilgileri, Antik Yunan zamanından öğreniyoruz. Antik çağda tapınaklar içinde tütsü olarak kullanılan bir bitkidir. Sağlık açısından kullanılmaya başlanması 16.yüzyıl zamanından itibaren başlamıştır.

Rezene Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Kekikten elde edilen yağ, ağız için gargara olarak kullanılabilmektedir. Yaralar için de losyon olarak kullanılmıştır. Ayrıca Roma ve Yunan topraklarında o zamanlarda alkollü içeceklere tat vermek için de kekik bitkisinden yararlanılmıştır.

#navFrame,#navMobButton{background:linear-gradient(to top,white,rgba(227,221,192,1));padding:10px;border-radius:6px;box-shadow:0 1px 4px rgba(0,0,0,.23);margin:0;position:fixed;bottom:0;left:0;overflow:hidden;width:100%;display:flex;align-items:center;font-weight:600;font-size:14px!important;z-index:9999999999}.navListScroll{overflow-y:auto;height:250px}.navListScroll::-webkit-scrollbar-track{-webkit-box-shadow:inset 0 0 6px rgba(0,0,0,.3);background-color:#F5F5F5}.navListScroll::-webkit-scrollbar{width:5px;background-color:#F5F5F5}#navFrame{display:none}#navMobHand{display:block;width:37px;height:34px}#navMobButton{height:50px;z-index:99}.navFrameHeader{font-weight:600;font-size:13px;display:flex;justify-content:space-between;align-items:center;padding:5px}#newNavPost{margin-left:0;list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600}.nav-frame-header:first-child .nav-frame{display:block}.nav-frame{list-style-type:none;padding:0;margin:0;border-radius:4px;font-weight:600;margin-left:10px}.nav-frame-sub a{display:none}.nav-frame-sub{font-size:100%;margin-left:10px}.nav-frame li a.active{position:relative;color:#000;transition:all 0.1s ease-in;padding-left:10px;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}#newNavPost a:hover{transition:all 0.1s ease-in;padding-left:4px;color:#29abe2!important}@media screen and (min-width:900px){#sidebar-home #navFrame{top:0}.content{margin-bottom:-30px}#navFrame{display:block;width:unset;position:relative;border-bottom:4px solid #37b8eb}.navListScroll{height:100%;margin-left:15px}#navMobButton{display:none;position:relative}#navFrame{position:relative}.navFrameHeader .close{display:none}.nav-frame a{padding:5px}.nav-frame-sub{font-size:13px}}.nav-frame a{text-decoration:none;display:block;width:100%;font-size:12px;font-family:Arial,Helvetica,sans-serif;color:#444;font-weight:400;line-height:20px;padding:5px;margin:2px 0}.navFrameHeader .close{color:#fff;background:red;padding:5px 10px;border-radius:4px;border:1px solid darkred}span.listCounter{margin-right:5px;letter-spacing:1px;color:#000;font-weight:700}.nav-frame-header>a.active{color:#000;transition:all 0.1s ease-in;background:linear-gradient(to right,#3cb7eb,transparent)}.nav-frame-header a{border:none!important}.nav-frame-header>a{display:block;color:black!important;font-weight:600!important;text-decoration:none;line-height:23px;padding:5px}

Kekik Nedir?

Kekik güneşli bölgeleri seven, çorak topraklar üzerinde yetişen uzun yıllık bir bitki türüdür. Bitkilerin boyları 15 ila 40 cm arasında değişiklik gösterir. Yaprakları, yumurta biçiminde, koyu yeşil renge sahip, kısa saplı ya da tamamen sapsız türdedir. Bitkinin çiçekleri, pembe tonlarında ve çan biçimindedir. Bitki gövdesinin alt kısımları odunsu yapıdadır.

Kekik bitkisinin tespit edilen bileşiminde; timol, simol, borneol, karvakrol madenleri bulunur. Çok az miktarda da uçucu yağlardan; acı esanslar, flavonit, tripenoit yer alır. Kekiğe kendi hoş kokusunu veren timol ve karvakrol isimli maddelerdir.

Kekik otunun toplanmasına yaz ayının başlangıcında, haziran ayında başlanır; hasat işlemi ekime kadar devam etmektedir. Toprak zeminden 5 cm kadar yukarıdan kesilerek hasat edilir ve güneşli günlerde dışarıda kurutulur. Ancak dışarıda kurutmalarda havanın 35 dereceyi geçmemesine özen gösterilmelidir.

Kekik Türleri Nelerdir?

Çimenlik ve çayırlarda yetişen, güneşi ve sıcağı seven kekik, dağlık bölgelerde de rastlanmaktadır. Hatta dağ kekiği olarak bilinen bir türü de bulunmaktadır. Kendine has bir kokusu ve aroması olan bu bitkinin tarihte ilk olarak Mısırlılar tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Öncelikle mumyalama işlemi için kullanılan bu bitki daha sonra faydaları keşfedilmiş ve tıp alanında da kendine yer bulmuştur.

En çok bilinen türleri dağ ve bahçe kekiği olmak üzere diğer türleri ve kısaca özellikler şu şekildedir;

Dağ Kekiği: Kara kekik veya zahter olarak da bilinmektedir. Oldukça keskin bir kokusu ve tadı vardır. Anadolu’da yabani olarak yetişmektedir. Pembe çiçekler açan bu tür, ortalama 50 cm kadar uzamaktadır. Çay, baharat ve kahve olarak tüketilmektedir.

Bilye Kekik: Ülkemizde Akdeniz ve Ege bölgelerinde yetişmektedir. Diğer türler arasında yaprakları en geniş olan, ilk bakışta naneyi andıran türüdür. Çiçekleri bilyeye benzediği için bu ismi almıştır. Çok keskin bir kokusu olan bu tür özellikle et yemeklerinin vazgeçilmezidir. Romalılar döneminde depresyona iyi geldiği için kullanılmış ve mezarlıklarda yetişmesi sebebiyle ölümle bağlantısı olduğuna inanılmıştır.

Bahçe Kekiği: Diğer türler gibi kendiliğinden yetişmemektedir. Özel olarak ekim ve yetiştirme gerektirmektedir. İlkbahar aylarında ekimi yapılan bahçe kekiği, soğuğa karşı dayanıklıdır. Hasat yapıldığında baharat olarak kullanıldığı gibi yağı çıkarılarak da faydalanılmaktadır.

Kaya Kekiği: 20-40 cm boylarında olan bu tür mor çiçeklere sahiptir. Halk arasında sivri, taş ve kılıç kekiği gibi isimlerle de bilinmektedir. Ağustos aylarında toplanan bitki cinsel gücü artırır, ruha ve bedene canlılık verir, zihni dinlendirir.

Kekik Nasıl Kullanılır?

Çay olarak tüketimi: 2 tatlı kaşığı kekik bitkisini, 1 su bardağı kaynamış suyun içine ilave edin. 10 dakika boyunca demleyin ve çayı gün içinde 3 kez için. Özellikle iltihabı hastalıkların iyileşmesinde faydalıdır.

Kekik suyu olarak tüketimi: 3 tatlı kaşığı kekik bitkisi, su içinde kaynatılarak elde edilir. Elde edilen çay, yaralara ve sivilcelere faydalıdır. Bu lekelerin üzerine dışarıdan sürülerek uygulanabilir. Fazla hazırlarsanız banyo esnasında kullanabilirsiniz. Böylece kendinizi daha zinde hissedebilir, halsizlikten kurtulabilirsiniz. Özellikle akciğer iltihaplarının yaşandığı durumlarda, 15 dakika süren bir kekik banyosu iyi gelecektir.

Kekiğin Faydaları Nelerdir?

Kekik, sağlık açısından sayılamayacak kadar çok faydaya sahip, küçük bir bitki türüdür. Taze olarak kullanılmasının yanında baharat ve çay olarak kullanımı da oldukça yaygındır. Yapılan bilimsel araştırmalar bu bitkinin antibakteriyel, antifungal ve antienflamatuvar özelliklere sahip olduğunu ortaya koymuştur. Şimdi gelin kekiğin faydalarını çok daha ayrıntılı bir şekilde öğrenelim;

• Kekik iştahın açılmasına yardımcı olur. Aşırı zayıf olup kilo almak isteyenler kekikten faydalanabilirler.
• Vücudun doğru işlemesi için gerekli olan sindirim sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
• Çay olarak tüketilen kekik, gün içerisinde enerji verir, zindelik sağlar.
• Sindirim sistemini çalıştırdığı için idrar ve gaz söktürücü özelliği bulunur.
• Sakinleştirici, yatıştırıcı bir özelliği vardır. Bu nedenle uyku öncesinde içilebilir.
• Nezle, soğuk algınlığı gibi rahatsızlıklarda rahatlatıcı ve hastalığın vücuttan atılmasında faydalıdır. Antiseptik ve antibiyotik özelliğe sahiptir. Bu nedenle boğaz ağrısı, asım ve bronşit gibi sağlık sorunlarının tedavisine yardımcı olur.
• Çok güçlü bir balgam söktürücüdür.
• Akciğerlerin çok daha sağlıklı ve temiz olmasını sağlar.
• Kalp krizi ve felç geçirme riskini azaltır.
• Deride meydana gelen kesik ve yaraların tedavisinde yardımcıdır.
• Vücuttaki serbest radikallerle savaşarak, kanser oluşumunu engeller.
• Kolesterolü düşürür.
• Hücrelerin yenilenmesini sağlar ve yaşlanmayı geciktirir.
• A vitamini açısından zengin olan bitki, göz sağlığı için faydalıdır. Gözlere parlaklık ve canlılık kazandırarak daha iyi görmenizi sağlar.
• Bakterilerle savaşma konusunda başarılı olan kekik, cilt sorunlarına ve aknelere de iyi gelmektedir. Kekik yağı seyreltilerek kullanılırsa muazzam bir cilt toniği haline gelecektir.
• Saç diplerini besler, kafa derisindeki kan dolaşımının hızlanmasını sağlar. Bu etkilerle saçların daha sağlıklı ve hızlı büyümesine yardımcı olur. Ayrıca saçların incelmesini ve kurumasını da önlemektedir.
• Demir, kalsiyum, manganez ve K vitamini açısından zengin olan bu bitki kemiklerin gelişiminde oldukça faydalıdır. Kemiklerin güçlü ve sağlıklı olmasını sağlayarak, oluşabilecek hastalıklara karşı koruma sağlar.
• Kalp ve damar sağlığına iyi gelir. Kardiyovasküler hastalıkların oluşma riskini azaltır. Kekik yağının anti-spazmodik özellikte olduğu tespit edilmiştir. Damarları daraltarak, kan basıncını düşüren bitki için tam bir kalp dostu diyebiliriz.
• Kaslarda aniden meydana gelen krampları önler. Regl döneminde karın kaslarında meydana gelen ağrı ve krampların giderilmesinde faydalıdır.
• Hem çayı hem de yağı cilt için faydalıdır. Ciltte meydana gelen sivilve ve akneleri geçirmenin yanında, daha sağlıklı ve parlak olmasını sağlamaktadır.
• Vücutta demir üretimini artırarak anemi hastalığını önler. Bu nedenle günlük olarak salata veya yemeklerinize bir miktar kekik eklemenizi öneririz. Aynı şekilde günde bir fincan içilen kekik çayı da sağlığımız açısından çok ciddi faydaları barındırmaktadır.

Kekiğin Yan Etkileri Nelerdir?

Tüm dünya üzerinde hemen her yerde sık olarak kullanılan kekik bitkisinin bilinen, tespit edilmiş herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır. Bilimsel anlamda bir yan etkisi de tespit edilmemiştir. Gebelerde ve hamilelerde sakıncalı olup olmadığı konusunda herhangi bir bilgi yoktur.

Bu nedenle dikkatli kullanmakta fayda olacaktır. Kekik bitkisinin özellikle de yağ olarak bulunan türünü dâhili olarak kullanmamanız gereklidir. Kekik yağı dâhili kullanıldığı zamanlarda; kusmaya kadar giden mide bulantısı, baş dönmesi gibi sıkıntılara sebebiyet verebilir.

Ginseng Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Adet döneminde olan kadınlar kekik çayı içmemelidir, çünkü adet kanını söktürücü özelliği bulunmaktadır. Her bitki çayı ve yağı tüketiminde olduğu gibi temkinli olmakta yarar vardır. Bazı kişilerde bazı bitkiler alerjiye neden olabilir. İlk etapta az tüketip; sorun yaşamazsanız artırabilirsiniz.