Meyan Kökü Nedir? Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Yan Etkileri Nelerdir?

Bitkilerle tedavi ya da bitkilerden yararlanmak son zamanlarda revaçta olan konulardan bazılarıdır. İnsanlar ilaçlardan uzaklaşarak çeşitli rahatsızlıklarını bitkilerle tedavi etmeye çalışmışlardır. Günlük enerjilerini almak için bile dinçlik veren çeşitli bitkiler kullanılmaktadır. Meyan kökü de bu faydalı bitkilerden bir tanesidir. Ancak faydasını daha fazla görmek umuduyla çok sık tüketmek ne yazık ki çeşitli yan etkilere neden olmaktadır. Önerilen düzeylerde tüketilmesi en doğrusudur. Meyan Kökü Nedir

Meyan kökünün tıp alanında kullanımı da oldukça yaygındır. Bunun dışında kolanın içeriğinde de kullanıldığı bilinmektedir. Meyan kökünün faydalarını görebilmek için çay olarak tüketmek en doğru yöntemdir ama çayını doğru hazırlamak da bir o kadar önemlidir.

Demleme süresi,  çayında belirleyici unsudur. Az ya da çok demlenmesi faydalarını yok edebildiği gibi zararlı da olabilmektedir.

Baklagiller ailesinden olan bu bitkinin diğer isimleri; Piyan, Boyan, Glycyrrhiza, Licorice, Reglisse şeklindedir. Asırlardır hastalıklarda şifa kaynağı olarak kullanılan bu bitkinin, Çinliler arasında “kılavuz ilaç” tabiriyle anıldığı bilinmektedir. Özellikle mide sorunları için mucizevi bir bitki olan meyan kökü, kaynatılarak içildiğinde susuzluğa çok iyi gelmektedir. Yaz aylarının çok sıcak geçtiği Adana, Mersin gibi illerde, sokaklarda meyan kökü suyu satan satıcılara rastlayabilirsiniz. Şimdi dilerseniz, insanlık tarihinde oldukça önemli bir yere sahip olan bu bitkiyi daha yakından tanıyalım.

Meyan Kökü (Bitkisi) Nedir?

Meyan bitkisi, 150 cm boyuna kadar ulaşabilen, Baklagiller familyasından uzun yıllık çalı türünde bir bitkidir. Bitkinin yetiştirilmesinde anavatanı Rusya ve Çin olarak bilinir. Bitkinin küçük, mor çiçekleri bulunur. Ayrıca toprak altında 1 metre civarında kökü bulunur. Anavatanları dışında Akdeniz ülkelerinde, Asya’nın çeşitli kesimlerinde de yetişir.

Bitkinin kökünden elde edilen faydalı kısmına meyan kökü adı verilir. Faydaları çoktur ve kullanımı yaygındır. Kanat şeklinde yaprakları bulunmaktadır. Yaprakçıkları eliptik şekilde, kenarları bütün, üstü koyu yeşil, altı grimsi yeşil ve tüylü bir yapıya sahiptir. Mor, pembe, açık leylak renkte olan çiçekleri biraz kelebeği andırmaktadır. Yapraklarının boğum kısımlarında genellikle altılı başak görünümü hakimdir.

Meyveleri ise esmerimsi kırmızı renkte ve fasulye kapsülü şeklindedir. Kazık kök yapısına sahip bu bitki kısa zaman içerisinde yan köklerini salarak büyür. Bu yan kökler bazen metrelerce uzunluğa ulaşabilir. Ülkemizde rahatlıkla yetişebilen bu şifalı bitki; ilaç ve bira sanayinde kullanıldığı gibi balı yapılarak da tüketilmektedir.

Meyan Kökü Nasıl Kullanılır?

Bitki bütün halinde ya da küçük parçalar olarak bulunabilir. Eğer bitkinin kökünü satın aldıysanız; çay olarak tüketmelisiniz. Çayını hazırlarken; bıçak yardımıyla kökü küçük parçalara ayırmalısınız. Büyük bir fincan bitki çayı için 1 çay kaşığı meyan kökü uygundur.

Ancak bu parçalama işleminde dikkat edilmesi gereken bir husus var. Alternatif tıp ile ilgilenen uzmanlar, meyan kökünün çok küçük parçalara ayrılmaması gerektiğini önermektedir. Çünkü ne kadar fazla parçaya ayrılırsa oksitlenme riskinin o kadar büyük olacağı belirtilmektedir. O nedenle birkaç iri parçaya bölmeniz yeterli olacaktır.

Bir bardak suyu kaynatın ve dinlenmeye bırakın. Bu esnada demliğin içinde gerekli ölçüde verilen meyan kökünü ilave edin. 5 ila 10 dakika kadar demlenmesini bekleyin. Daha az ya da daha çok demlenmesi faydasını sağlamaz. Meyan kökünün en yaygın kullanım şekli ise, çayının soğutulup sıcak yaz aylarında içilmesidir. Eski geleneklerini sürdüren bazı şehirlerin sokaklarında buz gibi meyan kökü çayı satan amcalara rastlayabilirsiniz.

Bir başka kullanım şekli meyan kökü ekstresidir. Şurup, pastil, öksürük damlası tarzında kullanılan bu yöntem daha çok ilaç sanayinde tercih edilmektedir. Bazı ilaçların bileşimine eklenen ekrtesi sağlığımız için doğal bir şifa kaynağıdır.

Bir de toz halinde kullanım şekli mevcuttur. Kurutulup toz haline getirilen bitki egzama ve akne tedavisinde kullanılmaktadır. Fakat bu tarz kullanım şekillerini çok fazla tercih etmemenizi, sadece çay şeklinde tüketmenizi öneririz. Çünkü yanlış bir uygulama veya doz aşımı istenmeyen durumlar doğmasına sebebiyet verebilir.

Son olarak bal halinde tüketilmesinden de bahsedip faydaları kısmına geçelim. Aslında bu bir nevi şurup şeklinde kullanımı ile aynıdır. Meyan balı veya halk arasında bilinen adıyla biyan balı; bitkinin taze veya kuru köklerinin yoğun bir kıvam elde edilinceye kadar suda kaynatılması sonucu oluşur.

Suda çok çabuk eriyen bitkiden siyan bir öz elde edilir. Yapılan bu bal bir yemek kaşığı kadar ağıza alınırsa, mide rahatsızlığına ve boğaz ağrılarına iyi gelir. Üst solunum yolu hastalıkları için şifalı olan karışımın aşırıya kaçmadan kullanılması ve bir uzmana danışarak tüketilmesi tavsiye edilir.

Meyan Kökünün Faydaları Nelerdir?

Yaz aylarına denk gelen Ramazan ayının vazgeçilmezlerinden biri olan meyan kökü şerbetinin faydaları saymakla bitmiyor. Bir önceki başlığımızda size bu bitkinin kullanım şekillerinden detaylıca bahsettik. Sıcak olarak içilirse çay, soğuk olarak içilirse şerbet diyoruz. Fakat daha çok soğuk şerbet halinde içildiğinden faydalarını da bu çerçevede bir araya getirdik.

Buna göre meyan kökünün en bilinen faydaları şunlardır;

• Mide hastalıklarından başta ülser olmak üzere reflü, gastrit gibi rahatsızlıkların belirtilerini hafifleterek kişinin rahatlamasını sağlar.
• Karaciğer iltihaplanması ciddi neticeler gösterebilir. Bu durumda uygulanan tedaviye ek olarak bitkisel destekte meyan kökü kullanılır. Bitki, karaciğer iltihaplanmasının tedavisinde etkilidir.

• Bağırsak bozukluklarından ishal konusunda iyileştirici etkisi vardır. İshalin neden olduğu karın ağrısını giderir ve ishalin yavaşlamasına etki eder.

• Boğaz ağrısı, öksürük gibi tahrişsel rahatsızlıklarda etkilidir. Boğaz ağrısını geçirirken, öksürüğü zamanla hafifleterek ortadan kaldırır. Ayrıca grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarda ilaçların yanında destek olarak kullanılabilir.
• Mide hastalıklarına ve bağırsaklara etki edebilen bir bitki olduğundan doğal olarak hazımsızlığa da iyi gelir. Sindirim sistemini rahatlatır, mide yanması, ekşimesi ve bulantı gibi sorunlara iyi gelir. Ayrıca besin zehirlenmesi vakalarında da işe yaradığı tespit edilmiştir.
• Diyet yapan kişilerde kilo verimine destek olarak kullanıldığında kilo kaybını hızlandırır. Yağ yakımına doğrudan etkisi vardır ve sağlıklı bir şekilde zayıflamayı sağlar.
• Jel kıvamında merhem olarak hazırlandığında egzama gibi ciddi cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir bitkidir.

• Kas ve eklem ağrılarını azaltır.

• Susuzluğa iyi gelir.
• Enerji ve dayanıklılık kazandırır.
• Depresyonu önler.
• Kolesterol seviyesini düzenler.

• Vücudu rahatlatıcı ve stresi azaltıcı etkileri olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle yoğun iş temposu içinde ve stres altında olan kişilerin günde 1-2 bardak içmeleri önerilmektedir.

• En bilinen ve kayda değer faydalarından birisi menopoz etkilerini azaltmasıdır. Bilindiği gibi menopoz her kadının mutlaka yaşaması gereken doğal bir süreçtir. Fakat hiç de kolay olmayan bu dönemde kadınlar; sıcak basması, eklemlerde ağrı, asabiyet, uykusuzluk, karında şişlik gibi birçok sorun yaşamaktadırlar. İşte meyan kökü menopoz döneminde yaşanan bu sorunların daha hafif atlatılmasını sağlamaktadır.

Meyan Kökünün Yan Etkileri Nelerdir?

Bütün şifalı bitkiler belli oranlarda tüketilmelidir aksi halde çeşitli yan etkiler gösterir. Meyan kökü içeriğinden dolayı aşırı tüketildiğinde bağ ağrısı, yüksek tansiyon, uykusuzluk, kalp krizi gibi klasik ve ciddi yan etkiler gösterebilir. Ayrıca çok tüketildiğinde vücutta su tutabilir ve şişkinliğe sebep verir.

Sağlıklı bireyler, gün içinde ortalama 2 bardak meyan kökü çayı tüketmelidirler. İlk içilen zamanlarda ellerde ve kolun tamamında uyuşma, kaslarda ağrı gibi yan etkiler görürseniz; mutlaka bir uzmana danışmalısınız.

Bunun dışında yüksek tansiyon, kalp, şeker, böbrek, karaciğer ve kanser hastalarının meyan bitkisinin hiçbir ürününü kullanmaması gerekir. Hamilelik ve emzirme döneminde olan kadınların da tüketilmesi uzmanlar tarafından önerilmemektedir.