Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Mülteci; çeşitli hayati ve insani baskılar nedeniyle, kendi ülkesinden ayrılan/ayrılmak zorunda bırakılan, ülkesi dışındayken aynı korkular nedeniyle geri dönemeyen veya dönmek istemeyen, iltica ettiği ülke tarafından endişeleri haklı bulunan kişidir. Mülteciliğe zorlayan şartlar dini, milli veya siyasi düşünceleri nedeniyle olabilir. BM’nin mülteci tanımı “ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı bir korku taşıyan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönmeyen veya dönmek istemeyen kişi” şeklindedir. Mültecilik, bir insani sorun olup hukuki bir statüdür.
Mülteci ile sığınmacı kavramları karıştırılmaktadır. Mülteci, sığınma başvurusu kabul edilen kişidir. Sığınmacı ise mülteci olmak için ülkesini terk eden fakat henüz mültecilik statüsü başvurusu sonuçlanmamış kişidir. Sığınma talebi geri çevrilen kimseler sığınmacı olarak kabul edilmez. Kişinin korku ve kaygılarında haklı görülmesi durumunda sığınmacı nitelemesi mümkün olmaktadır.
Sığınma hakkı
Sığınma hakkı, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, madde 14/1’de şu şekilde tanımlanmaktadır: “Herkesin zulüm karşısında başka ülkelere sığınmacı ve bu ülkelerce sığınmacı işlemi görme hakkı vardır.” Göçmenler için bazen ekonomik sığınmacı tabiri de kullanılmaktadır. Bireysel sığınma genellikle siyasal nedenlerledir. Toplu sığınma, şu günlerde Suriye örneğinde olduğu gibi iç savaşlar ve çatışmalarda, yoğun baskılarda, büyük afetlerde ortaya çıkmaktadır. Mültecilik kaynağı ülkenin sıkıntıları yanında, sığınılan ülke için de siyasal ve ekonomik sorun oluşturabilir.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği
14 Aralık 1950 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Meclisi tarafından kurulan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Bürosu’nun amacı, mülteci haklarını ve refahını savunmaktır. BMMYK, mültecilerin koruması amacıyla yapılan uluslararası hareketleri düzenlemek, onlara liderlik etmek ve dünya genelinde mülteci sorunlarını çözmekle yetkilendirilmiştir.
BMMYK, din, dil, ırk, siyasal düşünce ve cinsiyet ayrımı yapmaksızın ve tarafsız bir şekilde mültecilere ve diğer insanlara ihtiyaçları doğrultusunda koruma ve yardım sağlamaktadır. BMMYK, çocukların ihtiyaçlarını karşılama ve kadın haklarını yükseltme yönünde daha fazla çaba göstermektedir.
