Müştak Baba Kimdir, Ankara Kehaneti Nedir?

Müştak Baba, 1759 – 1832 yılları arasında yaşamış sufi şairdir. Asıl adı “Muhammed Mustafa Müştak” efendidir. Neşet Efendi tarafından kendisine “özleyen” anlamına gelen Müştak ismi takılmıştır. Babası Seyyid Süleyman Efendi’dir. Annesinin soyu ise Seyyid Abdülkadir Geylani’ye dayandırılır. Müştak Baba’ya eğitimlerini amcası Şems-i Bitlisi, Hasan Şirvani ve Bağdat’ta Nâkibül-eşraf Hasan Efendi ile İstanbul’da Mesnevihan Hoca Neşet Efendi vermiştir.

İstanbul’da Eyüp Selâmi Efendi dergahında kalan Müştak Baba’nın II. Mahmud ile yakın arkadaş olduğu bilinmektedir. Şirvani’de musiki eğitimi alan Müştak Baba icralara udu ve sesiyle katılacak kadar musikiye aşina idi. Bu sebeple, postnişin olduğu Kadirîye Tarikatı içinde, musikî ve semaya özel önem veren Müştâkiye şubesi onun ekolü olarak oluşmuştur.

Vahdet-i vücud anlayışı nedeniyle Hakk’ı insanda aramıştır. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin büyük bir hayranı olan Müştak Baba’nın edebi yönü yüksek, hitâbeti de güçlüdür. Arapça ve Farsça’ya hakim olacak kadar bilirdi. Şiirlerini aruz vezni ile yazmış ve sembolik dil kullanmıştır. Şiirlerini topladığı divanı, ancak ölümünden sonra 1847 yılında basılmıştır.

Bir erkek, iki kız olmak üzere üç çocuğu dünyaya gelmiştir. Kızlarından birisi Tafte Hanedanından Ahmet Bey’le, diğeri de Ahmet Muhlis Paşa ile evlenmiştir. Oğlu Edhem Baba’dır.

Müştak Baba 1832 senesinde memleketi Bitlis’i özlemiş ve ziyarete giderken, konakladığı Muş’ta 75 yaşındayken öldürülmüştür. Bir başka iddiaya göre ise sihirbazlık ettiği gerekçesiyle idam edilmiştir.

Müştak Baba’nın Ankara kehaneti nedir?

Müştak Baba, kehanetinde Ankara’nın 1923’te İstanbul’un yerini alıp başkent olacağını, bir asır öncesinden söylemiştir. Müştak Baba’nın Ankara Kehaneti şu şekildedir:
Güzeller beldesi ve Hacı Bayram’ın memleketi olan Ankara, 1341 yılında başlara tâc olacak ve İstanbul’dan -yani, şiirin yazıldığı zamanın başkentinden- farksız hâle gelecek.”

Müştak baba divanında yer alan dörtlük:

“Me’vá-yı názenine kim elf olursa efser / Lá-büdd olur o me’va İslámbol ile hemser // Nun ve’l-kalem başından alınsa nun-ı Yunus / Aldıkda harf-i diger olur bu remz ızhár // Miftáh-ı sure-i Kaf ser-had-i kaf tá kaf / Munzamm olunmak ister Rá-yı Resul-i Peyamber // Háy-ı huy ile áhir maksud oldu záhir / Beyt-i veliyyü’l-ekrem Elhác Abd-i ekber // Ey pádişáh-ı fehhám Sultan Hacı Bayram / Revhán ister ikram-ı Müşták-ı abd-i çáker”

Ancak ebced hesabıyla Ankara’nın başkent olarak ilan edilmesine ve tarihine işaret ettiği yorumları yapılan şiirin sahiden de böyle bir özelliğinin olup olmadığı tartışmalıdır. Bununla birlikte yapılan yorumların dürüst olmadığı ve çarpıtmalar içerdiği de ifade edilmektedir.

Müştak Baba’nın önemli eserleri

1. Âsârü’l Müştak Esrarü’l-Uşşak. (Asar) (Biyografi)
2. Divan-ı Müştak Baba.
3. Mektubat-ı Kimya-yı Müştak.
4. Baharname. (Farsça divan)

Kaynak: Müştak Baba Kimdir, Ankara Kehaneti Nedir?