Petrol Nedir ? Önemi, Tarihi ve Kimyasal Oluşumu Nedir ?

Petrol Nedir? Petrolün en yalın anlamı, latince ik, kelimenin birleşmesinden meydana geldiği şekliyle taş yağıdır (Petra oleum = Petrol). Kendine has kokusuyla, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlar dan oluşan  petrol; saman sarısı, yeşil, kahverengi ve koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renklerde olabilir. Her ne kadar petrol denilince akla benzin, motorin, gaz yağı gelse de gerçekte doğal halde bulunan ve yer altından çıkarılan işlenmemiş ham petrol anlamına gelmektedir.

Hidrokarbonların karışımı sonucunda oluşan petrolün, her zaman sabit bir kimyevi bileşimi yoktur. Doğal akaryakıt olan ham petrol, bulunduğu yerin özelliklerine göre değişen bileşimler gösterir. Daha açık bir ifadeyle ABD petrolüyle (özellikle de Pensilvanya bölgesinde çıkarılan) Rusya petrolleri arasında fark vardır. ABD petrolleri genellikle hidrokarbon sınıfından olan bileşikleri, Rusya petrolleri, kötü kokulu naften sınıfından bileşikleri; Romanya petrolleri ise bu ikisinin bir karışımını içerir.

Farklı kimyasal içerikteki hidrokarbonların bir araya gelerek meydana getirdiği değişik kimyevi bileşimde olan çok sayıda petrol tipi bulunmaktadır (parafin bazlı petrol, asfalt bazlı petrol gibi).

Ham petrol deyimindeki ham sözcüğü, henüz bir işlemden geçirilmemiş petrolü ifade etmek için kullanılır. Petrolün kökeni organik maddelerdir. Buna karşın petrol ve gazın yer altında nasıl oluştuğu konusunda farklı düşünceler vardır. Ancak petrolün oluştuğu sedimanter ortamlarda oksijenin olmadığı bilinmektedir. Yüz milyonlarca yıl önce, denizlerde yaşayan ya da suların denizlere sürüklediği hayvan ve bitki kalıntıları anaerobik bir ortamda, uygun koşullarda (ısı basınç ve mikroorganizmaların etkisiyle), ham petrole benzer kerojeni oluşturmuştur. Kerojen sonradan, yukarı tabakalara doğru göç etmesi esnasında gittikçe değişmiş ve ham petrolü meydana getirmiştir.

Petrolün önemi

Petrolün giderek vazgeçilmez enerji kaynağı haline gelmesi, finansal bir değer olarak öne çıkmasına neden olmuş bu da dünya siyasetine olumsuz olarak yansımıştır. Ekonomik, siyasal ve teknolojik önemi giderek artan petrol, antik zamanlardan bu yana kullanılmaktadır. Ancak içten yanmalı motorların bulunuşu, sivil havacılığın gelişmesi ve petrolün özellikle kimya sektöründeki kullanım alanlarının artması ile giderek daha önemli hale gelmiştir. Petrol tüketimi, dünya genelinde yıllık olarak yaklaşık 30 milyar varildir.

Petrol endüstrisi ve petrol ürünleri pazarlamada (petrol tankerleri ve genellikle boru hatları) taşıma, arama, çıkarma, rafinaj ve küresel süreçler yer almaktadır. Sektörün en büyük hacimli ürünleri fueloil ve benzindir. Petrol, aynı zamanda ilaç, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürünler için ham maddedir.

Petrolün kimyasal oluşumu

Petrolün kimyasal yapısı farklı uzunluklardaki hidrokarbon zincirlerinden oluşur. Bu zincirler, petrolün arıtım sürecinde, damıtma sayesinde ayrıştırılıp benzin, jet yakıtı, kerosen gibi ürünler elde edilir. Trolün arıtım sürecinde, damıtma sayesinde ayrıştırılıp benzin, jet yakıtı, kerosen gibi ürünler elde edilir.

Bu alanların genel gösterimi CnH2n+2 biçimindedir.

Örneğin benzinde yaygın olarak bulunan 2,2,4-Trimetilpentanın ifadesi: C8H18 biçiminde olup oksijen ile ısıveren tepkimesi şöyledir:
C8H18 (s) + 12.5 O2 (g) → 8 CO2 (g) + 9H2O(g) + ısı
Petrolün veya benzinin kısmı yanması karbon monoksit ve/veya nitrik asit gibi zehirli gazların yayımına yol açar.

C8H18(s) + 12.5O2(g) + N2(g) → 6CO2(g) + 2CO(g) + 2NO(g) + 9H2O(g) + ısı
Petrol, yüksek ısı ve/veya basınç ortamında, ısıalan tepkimeler sonucunda oluşur.

Örneğin kerojen farklı uzunluklardaki hidrokarbonlara bölünebilir:
CH1.45 (k) + ısı → .663CH1.6 (s) + .076CH2 (s) + .04CH2.6 (g) + .006CH4 (g) + .012CH2.6 (k) + .018CH4.0 (k) + .185CH.25 (k)