Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
20. yüzyılın başlarında Jacob Levy Moreno tarafından geliştirilen psikodrama, bireyin grup içinde iyileştirilmesini hedefleyen bir grup psikoterapi metodudur. Moreno, iyileşmenin dinamik bir topluluk içinde kendiliğindenlik, yaratıcılık ve sevginin kullanılması durumunda başlayabileceğini savunmaktadır. Psikodrama, drama sanatının olanaklarından yararlanılarak, sistemli bir grup etkinliği oluşturulması yoluyla deneysel, psikolojik destek-tedavi amacı güden terapi çalışmasıdır. Psikodramanın temelinde spontanlık, yaratıcılık ve eylem dinamikleri yeralmaktadır. Psikodrama uzmanının yönetmenliğinde her grup etkinliğine özgü amaçlara uygun olarak yapılan çalışmada bireylerin grup içerisindeki ilişkilerini, bu ilişkilerde yaşadıkları problemler gözlemlenir. Katılımcılara, bir oyun içinde rol verilerek kendi iç dünyalarını spontan bir biçimde fark etmeleri hedeflendir. Psikodrama duygusal sorun çözümünü içeren “protagonist merkezli ” bir oyun şeklidir. Çoğunlukla derin ruhsal yaşantılara doğru gidiş söz konusudur.
J.L. Moreno’y a göre psikodrama, gerçeğin yeniden canlandırılmasıdır. Psikodramanın beş temel unsuru vardır. Sahne, ana oyuncu, yönetici, yardımcı egolar ve grup. Konunun geçtiği yer, sahnedir. Ana oyuncu sahneyi tasarlar ve yardımcı oyuncular olarak tanımlanan yan egoları seçer. Canlandırma, bir lider (psikodrama uzmanı) eşliğinde yürütülür.
Psikolojik bozuklukları “rol kuramı” içinde ele alan Moreno, psikodramayı ; sahne, protagonist, yönetici, yardımcı egolar ve grup olarak beş temel öğesi olan bir tiyatro etkinliği olarak belirlemiştir. Bu öğelerden sahne; ele alınan konunun sahnelendiği yerdir. Protagonist, oyunu oynanan, üzerinde çalışılan kişidir. Konu sahnelenmeden önce protagonist diğer grup üyeleri arasından kendi konusunu oynayacak kişileri seçer, bu kişilere yardımcı ego denir. Psikodrama oturumu psikodrama konusunda uzman olan bir kişi tarafından yapılır.
Pikodramada kullanılan temel teknikler
Pskodramada 3 temel teknik kullanılmaktadır. Bunlar:
1. Eşleme: Lider veya grup üyeleri tarafından protogonistin duygu ve düşüncelerini onun ağzından söyleme.
2. Rol değiştirme: Protogonist, ele alınan konuyla ilgili rollere teker teker girerek o rolün yerini alır.
3. Ayna: Protogonist sahnede ele alınan konuyu dışarıdan gözlemler.
Bir psikodrama oturumu 3 aşamadan oluşmaktadır. Isınma, oyun, paylaşım.
Isınma: Grubun ve protogonistin yapılacak çalışmaya hazır ve istekli olması.
Oyun: Çalışmanın yapılması.
Paylaşım: Çalışma sonucunda tüm üyelerin bir araya gelerek yapılan çalışmayla ilgili geribildirimde bulunması.
Psikodrama teknikleri ; aksiyon yöntemleri, encounter (karşılaşma) teknikleri, geliştirme oyunları, tiyatro oyunları, yapılandırılmış yaşantılar, sözsüz alıştırmalar olarak kullanılır . Bunları Moreno geliştirmiştir. Moreno ‘ dan sonra da yönlendirilmiş fantezi, psikosentez, duyumsal uyanıklık, Gestalt terapi, yaratıcı drama gibi alanlardan uyarlanmış fikirlerle geliştirilmeye devam etmektedir.
Antagonist : Protagonistten sonraki en önemli kişidir. Çoğunlukla eşi veya çatışma halindeki kişidir.
Koterapist : Yardımcı yöneticidir, lidere yardım eder.
