Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Recaizade Mahmut Ekrem Kimdir? Kısaca Hayatı
Recaizade Mahmut Ekrem Kimdir? 1 Mart 1847 İstanbul doğumlu olan Recaizade Mahmut Ekrem, Takvimhane Nazırı Recai Efendi’nin oğludur. 1858’de ilköğretimini tamamladı, özel öğrenim görerek yetişti. Babasından Süryanice ve Farsça öğrendi. 1858 yılında Mekteb-i İrfan’ı bitirdi ve Harbiye İdadisi’ne girdi. Ancak sağlık sorunlarından dolayı buradaki öğrenimini yarıda bıraktı.
1862 yılında, Hariciye Nezareti Mektubi Kalemi’nde memur olarak çalışmaya başladı. Daha sonraki yıllarda; Tanzimat ve Nafia dairelerinde baş muavinlik (1874), Şura-yı Devlet (danıştay) üyeliği (1877), Mekteb-i Mülkiye ve Galatasaray Sultanisi’nde öğretmenlik (1880-88), birkaç ay Evkaf ve Maarif Nazırlığı (1908), Meclis-i Âyân üyeliği (1908-14) yaptı.
Recaizade Mahmut Ekrem, Resmi görevle Trablusgarp’a gönderildi. 1908’de 2. Meşrutiyet’ten sonra kurulan Kamil Paşa kabinesinde Maarif Nazırı oldu. Bu dönemde Namık Kemal’le tanıştı ve Encümen-i Şuara’ya katıldı. İlk yazıları Namık Kemal yönetimindeki Tasvir-i Efkar gazetesinde yayınlandı. 1870’lerden sonra tüm zamanını yazmaya vermeye başladı. Batı edebiyatından çeviriler yaptı. İlk oyunu olan Afife Anjelik’i, 1870′ yılında tamamladı. İlk şiir kitabı Nağme-i Seher, 1871 yılında yayımlandı. 31 Ocak 1914 tarihinde 66 yaşındayken vefat etti. Yaşamını yitirdiğinde Meclis-i Âyan üyesiydi. Ölümü nedeniyle okullar tatil edilmiş ve büyük bir cenaze töreni düzenlenmiştir. Mezarı, oğlu Nejad’ın kabri yanında, Küçüksu’da bulunmaktadır.
Recaizade Mahmut Ekrem’in Edebî Hayatı ve Eserleri
Namık Kemal’le tanıştıktan sonra edebiyat çevresine girmiştir. Namık Kemal’in Fransa’ya gitmesi üzerine, 1867’de Tasvir-i Efkar gazetesinin yönetimine geçmiştir. Recaizade Mahmut Ekrem’in, üç oğlunun, özellikle de çok sevdiği Nejad’ın ölümü nedeniyle büyük acılar çekmiş ve bunu şiirlerine yansıtmıştır. Şiirlerinde bu nedenle karamsarlık hakimdir.
Eski edebiyatı savunan Muallim Naci ve çevresiyle girdiği edebiyat tartışmaları ise Edebiyat-ı Cedide akımının doğmasına zemin hazırlamıştır. Tevfik Fikret ve döneminin diğer genç şair ve edebiyatçılarını çevresinde toplamıştır. Tanzimat ve Batı düşüncesinin yeni kuşağa benimsetilmesinde büyük katkısı vardır.
Recaizade Mahmut Ekrem’in en yetkin tiyatro oyunu olarak bilinen Çok Bilen Çok Yanılır, ölümünden sonra yayımlanmıştır. Aşk, ölüm temaları eserlerinde yoğun olarak işlenmiştir. Doğaya dönük, insanı doğa içinde ele alan şiirler yazdı. Sanat sanat içindir anlayışını savunmuştur. Tek romanı olan Araba Sevdası, Türk edebiyatında realizmin ilk örneklerinden sayılmaktadır. Bu romanda yazar, ailesinin parasını zevk ve eğlencesine harcayanları eleştirmektedir.
Recaizade Mahmut Ekrem’in Eserleri
Manzume
Nağme-i Seher (1871)
Yadigâr-ı Şebâb (1873)
Zemzeme (3 cilt, 1883-1885)
Tefekkür (düz yazı ile karışık, 1888)
Pejmürde (düz yazı ile karışık, 1893)
Talim-i Edebiyat (1897)
Nijad Ekrem (2 cilt, anılarla birlikte, 1900-1910)
Nefrin (1914)
Takdir-i Elhan (1886)
Takrizat (1896)
Şiir
Zemzeme
Biyografi
Kudemadan Birkaç Şair (1888)
Roman
Araba Sevdası (1896 ilk realist roman)
Öykü
Saime (1886)
Muhsin Bey Yahut Şairliğin Hazin Bir Neticesi (1890)
Şemsa (1895)
Tiyatro
Afife Anjelik (1870)
Atala Yahut Amerikan Vahşileri (1873)
Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç (1874)
Görev Çağrısı (1914)
Çok Bilen Çok Yanılır (1916)
Muhsin Bey (1915)04
